Γιά τόν Ἅγιο Ἰωάννη τόν Πρόδρομο

 

Ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος, ο αποκεφαλισθείς και όχι αποκεφαλιστής, όπως τον θέλει η λαϊκή γλώσσα (αυτός δηλ. που του έκοψαν το κεφάλι και όχι αυτός που κόβει κεφάλια), είναι το μεταίχμιο του νόμου και της χάριτος. Κλείνει την προ Χριστού εποχή, όπου κριτήριο για τη ζωή των ανθρώπων ήταν ο Μωσαϊκός νόμος. Εγκαινιάζει την μετά Χριστόν εποχή, όπου πνέει το πνεύμα της χάριτος. «Παρήλθεν η σκιά του νόμου, της χάριτος ελθούσης».
Το νομικό πνεύμα ώθησε τον άνθρωπο να επικεντρωθεί περισσότερο στο γράμμα του νόμου. Σε μια εξωτερική τήρηση των νομικών επιταγών, χωρίς να συνοδεύεται αυτή πάντοτε από εσωτερική συμμόρφωση και ουσιαστική

αλλαγή του ανθρώπου. Το πνεύμα της χάριτος αντιθέτως παραβλέπει το άκαμπτο νομικό πνεύμα, προσπαθεί να φτάσει στο αληθινό περιεχόμενο του θείου νόμου, παρακάμπτοντας στην ανάγκη την απόλυτη τυπική διαδικασία.
Ο θείος νόμος δόθηκε χάριν του ανθρώπου, για να βοηθήσει τον άνθρωπο. Όπως λέει και ο Χριστός, «το σάββατον διά τον άνθρωπον εγένετο, ουχ ο άνθρωπος διά το σάββατον».
Κλασικό παράδειγμα προσκόλλησης στο γράμμα του νόμου, που αντί να βοηθήσει, εξοντώνει τον άνθρωπο, αποτελεί η περίπτωση του Ηρώδη. Σαγηνεμένος από τον χορό της Σαλώμης, ορκίστηκε ανόητα, αλλά και άνομα (ο όρκος απαγορευόταν από τον θείο νόμο) να της δώσει ό,τι κι αν του ζητήσει. Εκείνη, ορμηνεμένη από τη μάνα της, την Ηρωδιάδα, ζήτησε αμέσως στο πιάτο «την κεφαλήν Ιωάννου». Και ο Ηρώδης, θεωρώντας ότι ο όρκος του είναι
απόλυτα δεσμευτικός, προχώρησε στον αποκεφαλισμό του Προδρόμου. Χάριν ευορκίας έπραξε «φόνον άδικον», «μιαιφονίας έγκλημα». «Είθε να μην ορκιζόσουν, Ηρώδη άνομε, ψάλλει ο μελωδός. Αλλά μια και ορκίστηκες, τουλάχιστον ας μην τηρούσες τον όρκο σου. Θα ήταν πολύ καλύτερα αν, πατώντας τον όρκο σου, εξασφάλιζες τη ζωή».
Έτσι η τυπική τήρηση του νόμου, παρασκευάζει την ουσιαστική αθέτησή του. Η Ηρωδιάδα κρύβει το άσπονδο μίσος της προς τον Βαπτιστή κάτω από τη νομιμότητα. Καταφέρνει να τον βγάλει από τη μέση νομότυπα. Και ο Ηρώδης, ενώ ατίμασε τον νόμο του Θεού με βαριές παρεκτροπές, κόβεται τώρα πονηρά για την τήρηση του όρκου. Και ενώ προσθέτει στη μοιχεία και φόνο, υποκρίνεται τον στενοχωρημένο. Το γράμμα του νόμου εξοβέλισε το πνεύμα του νόμου. Ο τύπος έφαγε την ουσία. Ο νόμος χρησιμοποιήθηκε για να καλύψει τα πάθη τους και
τα ανομήματά τους. Εν ονόματι λοιπόν του νόμου ο Ιωάννης αποκεφαλίζεται.

Καλή εβδομάδα!

 

π. Δημήτριος Μπόκος