π. Δημητρίου Μπόκου
Τὴν πρωτοχρονιά, στὰ θυρανοίξια τῆς νέας χρονιᾶς μὲ τὴν ὁποία μᾶς προικοδοτεῖ ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ, ἔχουμε τὶς γιορτὲς τῆς Περιτομῆς τοῦ Χριστοῦ καὶ τοῦ μεγάλου Ἱεράρχου Βασιλείου. Ὁ Χριστὸς περιτμήθηκε ἀπὸ ταπείνωση καὶ συγκατάβαση. Τί ἦταν ὅμως ἡ περιτομή;
Ἡ ἱστορία της χάνεται στὰ βάθη τῶν χρόνων. Ὁ πατριάρχης Ἀβραὰμ ἦταν ἤδη σὲ γεροντικὴ ἡλικία καὶ οἱ ὑποσχέσεις τοῦ Θεοῦ ὅτι θὰ τὸν εὐλογήσει καὶ θὰ τὸν δοξάσει, κάνοντάς τον γενάρχη μεγάλου ἔθνους καὶ ὅτι ἀπὸ τὸ σπέρμα του, δηλαδὴ ἀπὸ κάποιον σπουδαῖο ἀπόγονό του, θὰ εὐλογηθοῦν ὅλες οἱ φυλὲς τῆς γῆς, ὄχι μόνο δὲν εἶχαν ἀκόμα ἐκπληρωθεῖ, ἀλλὰ καὶ δὲν διαφαινόταν ἀνθρωπίνως καμμιὰ προοπτικὴ ἐκπλήρωσής τους.
Ἡ σύζυγός του ἡ Σάρρα εἶχε ἀναγκαστεῖ νὰ καταφύγει στὸ ὕστατο νόμιμο μέσο ποὺ τῆς ἐπέτρεπαν τὰ οἰκογενειακὰ θέσμια τῆς ἐποχῆς, γιὰ νὰ θεωρηθεῖ, ἔστω καὶ νομικά, μητέρα: Δίνει τὴ δούλη της, τὴν Αἰγύπτια Ἄγαρ, στὸν Ἀβραὰμ γιὰ νὰ τεκνοποιήσει μαζί της.
Πράγματι ὁ Ἀβραὰμ ἀποκτάει ἀπὸ τὴν Ἄγαρ τὸν Ἰσμαήλ, ὅμως καὶ πάλι ὁ Θεὸς τοῦ λέγει, ὅτι δὲν εἶναι αὐτὸς ποὺ θὰ κληρονομήσει τὰ ὑπεσχημένα, ἀλλὰ ὁ γιὸς ποὺ θὰ γεννηθεῖ ἀπὸ τὴν ἴδια τὴ Σάρρα.
Καὶ γιὰ δεύτερη φορὰ ὁ Θεὸς κάνει συμφωνία καὶ διαθήκη μὲ τὸν Ἀβραάμ: Νὰ εἶσαι εὐάρεστος ἐνώπιόν μου καὶ ἄμεμπτος, τοῦ λέει.
«Καὶ θήσομαι τὴν διαθήκην μου ἀνὰ μέσον ἐμοῦ καὶ ἀνὰ μέσον σοῦ καὶ πληθυνῶ σε σφόδρα… Καὶ θήσω σε εἰς ἔθνη, καὶ βασιλεῖς ἐκ σοῦ ἐξελεύσονται… Καὶ δώσω σοι καὶ τῷ σπέρματί σου μετὰ σὲ τὴν γῆν, ἣν παροικεῖς… Καὶ αὕτη ἡ διαθήκη, ἣν διατηρήσεις, ἀνὰ μέσον ἐμοῦ καὶ ὑμῶν… περιτμηθήσεται ὑμῶν πᾶν ἀρσενικόν, …καὶ ἔσται εἰς σημεῖον διαθήκης ἀνὰ μέσον ἐμοῦ καὶ ὑμῶν. Καὶ παιδίον ὀκτὼ ἡμερῶν περιτμηθήσεται ὑμῖν, πᾶν ἀρσενικόν». Ἡ περιτομὴ συνίστατο στὴν ἀποκοπὴ τῆς ἀκροβυστίας ἢ ἀκροποσθίας, τῆς ἄκρης δηλαδὴ τοῦ δέρματος τοῦ ἀντρικοῦ γενετησίου ὀργάνου.
Ἡ ἐντολὴ τῆς περιτομῆς ἦταν μόνο γιὰ τοὺς ἄντρες καὶ ποτὲ γιὰ τὶς γυναῖκες, ὅπως ἰσχύει δυστυχῶς ἀκόμα καὶ σήμερα σὲ πολλὲς χῶρες τοῦ τρίτου κόσμου. Γιὰ τοὺς ἄνδρες ὅμως δὲν χωροῦσε ἐξαίρεση. Ἴσχυε ἀκόμα καὶ γιὰ τοὺς δούλους ποὺ εἶχαν γεννηθεῖ ἐντὸς τοῦ οἴκου τοῦ Ἀβραάμ, γιὰ τοὺς δούλους ποὺ εἶχαν ἀγοραστεῖ καὶ γιὰ τοὺς γιοὺς τῶν ξένων ποὺ τυχὸν ἔμεναν μαζί τους, ἔστω κι ἂν δὲν ἦταν κατὰ σάρκα ἀπόγονοι τοῦ Ἀβραάμ. «Καὶ ἀπερίτμητος ἄρσην, …ἐξολοθρευθήσεται ἡ ψυχὴ ἐκείνη ἐκ τοῦ γένους αὐτῆς». Δὲν εἶχε θέση ἀνάμεσά τους ὁ ἀπερίτμητος, δὲν μποροῦσε νὰ ζεῖ μαζί τους, οὔτε νὰ
μετέχει στὰ τῆς λατρείας τους. Ἰδιαίτερα δὲν ἐπιτρεπόταν νὰ ἑορτάζει μαζί τους τὸ Πάσχα, οὔτε νὰ τρώγει ἀπὸ τὸν πασχάλιο ἀμνό, ὅπως ὁρίστηκαν αὐτὰ ἀργότερα μέσῳ τοῦ Μωυσέως ἀπὸ τὸν Θεό.
Ὁ Ἀβραὰμ περιτμήθηκε σὲ ἡλικία ἐνενήντα ἐννέα ἐτῶν καὶ ὁ Ἰσμαήλ, γιὸς τῆς Ἄγαρ, δεκατριῶν. Τότε ὁ Θεὸς προανήγγειλε στὸν Ἀβραὰμ ὅτι τὸν ἑπόμενο χρόνο ἡ Σάρρα, ποὺ ἦταν ἤδη ἐνενήντα ἐτῶν, θὰ γεννοῦσε τὸν Ἰσαάκ, μέσῳ τοῦ ὁποίου θὰ ἐκπληρώνονταν ὅλες οἱ ὑποσχέσεις του. Ὅπως καὶ ἔγινε (Γεν. κεφ. 16 καὶ 17).
Μὲ τὴν περιτομὴ κατὰ τὴν ὀγδόη ἀπὸ τὴ γέννηση ἡμέρα γινόταν ἡ πολιτογράφηση στὸν ἐκλεκτὸ λαὸ τοῦ Θεοῦ. Ἦταν ἡ ἐγγύηση γνησιότητας τῆς καταγωγῆς ἀπὸ τὸν Ἀβραάμ. Οἱ Ἑβραῖοι καυχιόντουσαν ἰδιαίτερα γι’ αὐτό. «Πατέρα ἔχομεν τὸν Ἀβραάμ, …σπέρμα Ἀβραάμ ἐσμεν».
Ὁ Χριστὸς βέβαια τοὺς ἔδειξε ὅτι κάτι τέτοιο δὲν εἶχε καὶ τόση σημασία, μὰ εἶναι ἄλλο θέμα αὐτό.
Καλὴ ἑβδομάδα! Καλὴ χρονιά! Χρόνια πολλά!
Ἡ ἱστορία της χάνεται στὰ βάθη τῶν χρόνων. Ὁ πατριάρχης Ἀβραὰμ ἦταν ἤδη σὲ γεροντικὴ ἡλικία καὶ οἱ ὑποσχέσεις τοῦ Θεοῦ ὅτι θὰ τὸν εὐλογήσει καὶ θὰ τὸν δοξάσει, κάνοντάς τον γενάρχη μεγάλου ἔθνους καὶ ὅτι ἀπὸ τὸ σπέρμα του, δηλαδὴ ἀπὸ κάποιον σπουδαῖο ἀπόγονό του, θὰ εὐλογηθοῦν ὅλες οἱ φυλὲς τῆς γῆς, ὄχι μόνο δὲν εἶχαν ἀκόμα ἐκπληρωθεῖ, ἀλλὰ καὶ δὲν διαφαινόταν ἀνθρωπίνως καμμιὰ προοπτικὴ ἐκπλήρωσής τους.
Ἡ σύζυγός του ἡ Σάρρα εἶχε ἀναγκαστεῖ νὰ καταφύγει στὸ ὕστατο νόμιμο μέσο ποὺ τῆς ἐπέτρεπαν τὰ οἰκογενειακὰ θέσμια τῆς ἐποχῆς, γιὰ νὰ θεωρηθεῖ, ἔστω καὶ νομικά, μητέρα: Δίνει τὴ δούλη της, τὴν Αἰγύπτια Ἄγαρ, στὸν Ἀβραὰμ γιὰ νὰ τεκνοποιήσει μαζί της.
Πράγματι ὁ Ἀβραὰμ ἀποκτάει ἀπὸ τὴν Ἄγαρ τὸν Ἰσμαήλ, ὅμως καὶ πάλι ὁ Θεὸς τοῦ λέγει, ὅτι δὲν εἶναι αὐτὸς ποὺ θὰ κληρονομήσει τὰ ὑπεσχημένα, ἀλλὰ ὁ γιὸς ποὺ θὰ γεννηθεῖ ἀπὸ τὴν ἴδια τὴ Σάρρα.
Καὶ γιὰ δεύτερη φορὰ ὁ Θεὸς κάνει συμφωνία καὶ διαθήκη μὲ τὸν Ἀβραάμ: Νὰ εἶσαι εὐάρεστος ἐνώπιόν μου καὶ ἄμεμπτος, τοῦ λέει.
«Καὶ θήσομαι τὴν διαθήκην μου ἀνὰ μέσον ἐμοῦ καὶ ἀνὰ μέσον σοῦ καὶ πληθυνῶ σε σφόδρα… Καὶ θήσω σε εἰς ἔθνη, καὶ βασιλεῖς ἐκ σοῦ ἐξελεύσονται… Καὶ δώσω σοι καὶ τῷ σπέρματί σου μετὰ σὲ τὴν γῆν, ἣν παροικεῖς… Καὶ αὕτη ἡ διαθήκη, ἣν διατηρήσεις, ἀνὰ μέσον ἐμοῦ καὶ ὑμῶν… περιτμηθήσεται ὑμῶν πᾶν ἀρσενικόν, …καὶ ἔσται εἰς σημεῖον διαθήκης ἀνὰ μέσον ἐμοῦ καὶ ὑμῶν. Καὶ παιδίον ὀκτὼ ἡμερῶν περιτμηθήσεται ὑμῖν, πᾶν ἀρσενικόν». Ἡ περιτομὴ συνίστατο στὴν ἀποκοπὴ τῆς ἀκροβυστίας ἢ ἀκροποσθίας, τῆς ἄκρης δηλαδὴ τοῦ δέρματος τοῦ ἀντρικοῦ γενετησίου ὀργάνου.
Ἡ ἐντολὴ τῆς περιτομῆς ἦταν μόνο γιὰ τοὺς ἄντρες καὶ ποτὲ γιὰ τὶς γυναῖκες, ὅπως ἰσχύει δυστυχῶς ἀκόμα καὶ σήμερα σὲ πολλὲς χῶρες τοῦ τρίτου κόσμου. Γιὰ τοὺς ἄνδρες ὅμως δὲν χωροῦσε ἐξαίρεση. Ἴσχυε ἀκόμα καὶ γιὰ τοὺς δούλους ποὺ εἶχαν γεννηθεῖ ἐντὸς τοῦ οἴκου τοῦ Ἀβραάμ, γιὰ τοὺς δούλους ποὺ εἶχαν ἀγοραστεῖ καὶ γιὰ τοὺς γιοὺς τῶν ξένων ποὺ τυχὸν ἔμεναν μαζί τους, ἔστω κι ἂν δὲν ἦταν κατὰ σάρκα ἀπόγονοι τοῦ Ἀβραάμ. «Καὶ ἀπερίτμητος ἄρσην, …ἐξολοθρευθήσεται ἡ ψυχὴ ἐκείνη ἐκ τοῦ γένους αὐτῆς». Δὲν εἶχε θέση ἀνάμεσά τους ὁ ἀπερίτμητος, δὲν μποροῦσε νὰ ζεῖ μαζί τους, οὔτε νὰ
μετέχει στὰ τῆς λατρείας τους. Ἰδιαίτερα δὲν ἐπιτρεπόταν νὰ ἑορτάζει μαζί τους τὸ Πάσχα, οὔτε νὰ τρώγει ἀπὸ τὸν πασχάλιο ἀμνό, ὅπως ὁρίστηκαν αὐτὰ ἀργότερα μέσῳ τοῦ Μωυσέως ἀπὸ τὸν Θεό.
Ὁ Ἀβραὰμ περιτμήθηκε σὲ ἡλικία ἐνενήντα ἐννέα ἐτῶν καὶ ὁ Ἰσμαήλ, γιὸς τῆς Ἄγαρ, δεκατριῶν. Τότε ὁ Θεὸς προανήγγειλε στὸν Ἀβραὰμ ὅτι τὸν ἑπόμενο χρόνο ἡ Σάρρα, ποὺ ἦταν ἤδη ἐνενήντα ἐτῶν, θὰ γεννοῦσε τὸν Ἰσαάκ, μέσῳ τοῦ ὁποίου θὰ ἐκπληρώνονταν ὅλες οἱ ὑποσχέσεις του. Ὅπως καὶ ἔγινε (Γεν. κεφ. 16 καὶ 17).
Μὲ τὴν περιτομὴ κατὰ τὴν ὀγδόη ἀπὸ τὴ γέννηση ἡμέρα γινόταν ἡ πολιτογράφηση στὸν ἐκλεκτὸ λαὸ τοῦ Θεοῦ. Ἦταν ἡ ἐγγύηση γνησιότητας τῆς καταγωγῆς ἀπὸ τὸν Ἀβραάμ. Οἱ Ἑβραῖοι καυχιόντουσαν ἰδιαίτερα γι’ αὐτό. «Πατέρα ἔχομεν τὸν Ἀβραάμ, …σπέρμα Ἀβραάμ ἐσμεν».
Ὁ Χριστὸς βέβαια τοὺς ἔδειξε ὅτι κάτι τέτοιο δὲν εἶχε καὶ τόση σημασία, μὰ εἶναι ἄλλο θέμα αὐτό.
Καλὴ ἑβδομάδα! Καλὴ χρονιά! Χρόνια πολλά!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου