Ο Θεολογικός Διάλογος του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά με το Ισλάμ

Εισήγηση του Δημητρίου Ι. Τσελεγγίδη*

 Ο ΄Αγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς είναι ένας εκ των σπουδαιοτέρων και μεγαλυτέρων Πατέρων όλης της Εκκλησίας, όλων των αιώνων. Είναι όμως και ο πλέον επίκαιρος, ως προς τα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η Εκκλησία ανά την οικουμένη. Το σημαντικότερο από αυτά τα προβλήματα, που συνιστά και την πρωτογενή αιτία όλων των άλλων, είναι ο ανθρωποκεντρισμός της εποχής μας, με την συνεπαγόμενη εκκοσμίκευση του φρονήματος μεγάλου μέρους των πιστών της Εκκλησίας. Συγκεκριμένα, τον ΙΔ΄ αιώνα επιχειρείτο, συστηματικά, από την προ πολλού εκκοσμικευμένη Χριστιανική Δύση, να επιβληθεί ο ανθρωποκεντρισμός και στην θεανθρωποκεντρική καθ᾽ ημάς Ανατολή. Ο ΄Αγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, ως ο κατεξοχήν εκπρόσωπος του Ορθοδόξου δόγματος και της αγιοπνευματικής εμπειρίας της Εκκλησίας, πρόβαλε τότε, λίαν επιτυχώς, την ησυχαστική εμπειρία ως ανυπέρβλητο πνευματικό «ανάχωμα» έναντι της αιρετικής Χριστιανικής Δύσεως, ανάγοντας την ησυχαστική εμπειρία σε φανέρωση βιουμένου δόγματος, του δόγματος για τον άκτιστο χαρακτήρα του θείου φωτός και της θείας Χάριτος.

Σήμερα έχω κληθεί να παρουσιάσω ενώπιόν σας τον ΄Αγιο Γρηγόριο ως ομολογητή της Ορθοδόξου πίστεως, μέσα από ένα Θεολογικό Διάλογο με το Ισλάμ, υπό καθεστώς αιχμαλωσίας και απειλής της ζωής του. Πρόκειται, όντως,

Ὁ καθηγητὴς Τσελεγγίδης τάσσεται στὸ πλευρὸ τοῦ Μητρ. Μόρφου. Μὲ πατερικὲς θέσεις ἀναιρεῖ τὶς ψεύτικες καὶ ἀθεολόγητες κατηγορίες

 

Εἶναι ρατσισμὸς ἡ γνωστοποίηση τῆς ἁμαρτίας ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία;
Γράφει ὁ Δημήτριος Τσελεγγίδης, τ.Καθηγητὴς Δογματικῆς Θεολογίας τῆς Θεολογικῆς ΑΠΘ

 

 

Μέ ἀφορμή τό θέμα πού δημιουργήθηκε στήν Κύπρο, ἐξαιτίας κάποιων ἀναφορῶν τοῦ Μητροπολίτη Μόρφου κ. Νεοφύτου στήν ὁμοφυλοφιλία, θά ἤθελα νά δώσω τό θεολογικό πλαίσιο κατανοήσεως τῶν σαρκικῶν σχέσεων στόν χῶρο τῆς Ἐκκλησίας.
Οἱ κατά φύση σαρκικές σχέσεις ἀνδρός καί γυναικός ἐντός τῆς Ἐκκλησίας ἔχουν τήν πλήρη πνευματική νομιμοποίησή τους, μόνο μέσα στό πλαίσιο τοῦ γάμου. Καί ὅπως χαρακτηριστικά σημειώνει ὀ Ἀπόστολος Παῦλος: «Τίμιος ὁ γάμος ἐν πᾶσι καί ἡ κοίτη ἀμίαντος» (Ἑβρ. 13, 4). Γι’ αὐτό καί καταδικάζει τίς ἐκτός τοῦ γάμου σαρκικές ἐκτροπές, λέγοντας: «πόρνους καί μοιχούς κρινεῖ ὁ Θεός» (Ἑβρ. 13, 4).
Ἐνῶ δηλαδή ἡ κατά φύση ψυχοσωματική σχέση τοῦ ἄνδρα καί τῆς γυναίκας, στό πλαίσιο τοῦ γάμου, τούς καθιστᾶ μιά ἀνθρώπινη ὀντότητα, τούς ἑνοποιεῖ «εἰς σάρκα μίαν» (Μκ. 10, 8 καί Ἐφ. 5, 31), ὅταν ἡ σχέση αὐτή γίνεται ἐν Χριστῷ καί ὄχι ἐρήμην Του, ἡ ἕνωσή τους ἀποκτᾶ κατεξοχήν πνευματικό περιεχόμενο. Τοῦτο, πρακτικῶς, σημαίνει ὅτι ὁ Χριστός μέ τήν Χάρη Του ἐμπλουτίζει ἀκτίστως αὐτήν τήν σχέση, ἡ ὁποία ἀπό κατά φύση δυαδική σχέση γίνεται χαρισματικῶς τριαδική σχέση. Γίνεται, δηλαδή, μία ὀντολογικοῦ χαρακτῆρα ἑνότητα ἀνδρός – γυναικός – καί Χριστοῦ. Ἡ ἑνότητα αὐτή, βέβαια, δέν ἔχει μηχανιστικό χαρακτῆρα, ἀλλά ὑπάρχει καί συντηρεῖται μυστηριακῶς, ἐνόσω οἱ σύζυγοι τηροῦν ἀγαπητικῶς τίς προδιαγραφές τοῦ εἶναι τους καί κατεξοχήν τήν ἐντολή τῆς ἀναφορᾶς τους «εἰς Χριστόν καί εἰς τήν Ἐκκλησίαν» (Ἐφ. 5, 32), ἐπειδή ὁ θεμελιώδης παράγοντας τῆς ἑνότητάς τους σ’ αὐτήν τήν τριαδική πλέον σχέση εἶναι ὁ Ἴδιος ὁ Χριστός διά τῆς ἀκτίστου Χάριτός Του.

Μέ βάση αὐτά τά προαπαιτούμενα τῶν σαρκικῶν σχέσεων, ἡ πορνεία, ἡ μοιχεία, ἀλλά ἀκόμη καί αὐτή ἡ σαρκική ἐπιθυμία τους ἀκυρώνουν στήν πράξη τήν ὀντολογία τοῦ γάμου καί τόν σκοπό του, πού εἶναι ἡ ἐν Χριστῷ τελείωση τῶν συζύγων μέ τήν καθημερινή ἄσκηση τῆς ἀνιδιοτελοῦς ἀγάπης μεταξύ τους.


Οἱ ὁμοφυλοφιλικές σχέσεις καταδικάζονται ἀπό τήν Ἁγία Γραφή (βλ. σχετ. Γέν. 19, 4-28, Λευιτ. 20, 13, Ρωμ. 1, 26-32, Α΄ Κορ. 6, 9-10, Α΄ Τιμ. 1, 10, Ἰούδ. 7) καί τήν διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας ἐξίσου μέ τήν πορνεία καί τήν μοιχεία, ὄχι ἁπλῶς ὡς ἀκάθαρτες ἠθικῶς πράξεις, ἀλλά κυρίως καί πρωτίστως ὡς ἀντικείμενες στήν ὀντολογία τοῦ «γάμου» Χριστοῦ καί Ἐκκλησίας, τοῦ «γάμου» ἐκείνου πού εἰκονίζει ὁ γάμος τῶν πιστῶν –τοῦ ἄνδρα καί τῆς γυναίκας- ἐντός τῆς Ἐκκλησίας. Μέσα στό πνεῦμα αὐτό, γράφει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στούς Κορινθίους: «...τά μέλη τοῦ Χριστοῦ ποιήσω πόρνης μέλη;» (Α΄ Κορ. 6, 15). Ἡ πορνεία, ἡ μοιχεία καί ἡ ὁμοφυλοφιλία καταστρέφουν τήν ἑνότητα τῶν πιστῶν μέ τόν Χριστό καί μεταξύ τους. Γι’ αὐτό, ἐνόσω παραμένουν σ’ αὐτές τίς ἄρρωστες σχέσεις οἱ πιστοί, δέν μποροῦν νά κληρονομήσουν τήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ (βλ. σχετ. Α΄ Κορ. 6, 9-10), οὔτε καί νά ἔχουν τήν πρόγευσή της στήν παροῦσα ζωή τους.

Ἑπομένως, εἶναι εὐνόητο ὅτι ἡ ἀπόρριψη τῶν παραπάνω σαρκικῶν σχέσεων ἀπό τούς πιστούς καί τήν ἡγεσία τῆς Ἐκκλησίας, σέ καμμία περίπτωση δέν συνιστᾶ ρατσιστικοῦ χαρακτῆρα κατηγοριοποίηση τῶν πιστῶν, πού ἔχουν αὐτές τίς σχέσεις. Ἀπεναντίας, εἶναι