Ερμηνεία του «Κύριε ελέησον» (Ανωνύμου) ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ Τόμος Ε'

Συνοπτικά σχόλια

Και αυτό το μικρό κείμενο, που πραγματεύεται με χαριτωμένη απλότητα για την μονολόγιστη ευχή, παραδίδεται από τους συλλέκτες των πατερικών κειμένων της Φιλοκαλίας ανωνύμως και μέσα από τις προθέσεις τους να γνωσθεί και να καλλιεργείται από τον λαόν του Θεού η γλυκύτατη νοερά προσευχή. Για να θεμελιώσει δε την αναγκαιότητα της εκζητήσεως του θείου ελέους, ο συντάκτης του μικρού αυτού δοκιμίου ανατρέχει στην εποχή των Αποστόλων, που παρέδωσαν την ευχή, συμφώνως και προς άλλους διδασκάλους της νοεράς προσευχής. Παρ' ότι περιέχει απόψεις κοινές πλέον, γύρω από την ευχή του Ιησού, όμως, στην απλότητα του, οικοδομεί, πείθει, κατανύσσει με την ιδιαίτερη χάρη του, οπότε και με αυτό επιτυγχάνεται ο σκοπός των εκδοτών της Φιλοκαλίας, ώστε να δικαιούται να ενσωματωθεί σ' αυτή.


Το «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με», και συντομότερα «Κύριε ελέησον», από τον καιρό των Αποστόλων χαρίστηκε στους Χριστιανούς και ορίστηκε να το λένε ακατάπαυστα, όπως και το λένε. Τι σημαίνει όμως τούτο το «Κύριε ελέησον», είναι πολύ λίγοι σήμερα που το ξέρουν, κι έτσι φωνάζουν καθημερινά ανωφελώς, αλλοίμονο, και ματαίως το «Κύριε ελέησον», και το έλεος του Κυρίου δεν το λαβαίνουν γιατί δεν ξέρουν τι ζητούν. Γι' αυτό πρέπει να ξέρομε πως ο Υιός και Λόγος του Θεού, αφότου σαρκώθηκε και έγινε άνθρωπος και υπέμεινε τόσα πάθη και σταυρώθηκε και χύνοντας το πανάγιο αίμα Του εξαγόρασε τον άνθρωπο από τα χέρια του διαβόλου, από τότε έγινε Κύριος και εξουσιαστής της ανθρώπινης φύσεως. Και προτού βέβαια σαρκωθεί ήταν Κύριος όλων

Διδαχὲς ἀββᾶ Ναζαρίου

Φιλοκαλία τῶν Ρώσων Νηπτικῶν

Σ΄ αὐτὸν ποὺ προσέχει τὴ σωτηρία του καὶ ζεῖ νηπτικὴ ζωή, κάθε τόπος προσφέρεται γιὰ τὴ ψυχική του σωτηρία. Δὲ σώζει ὁ τόπος ἀλλὰ ὁ τρόπος ζωῆς, ἄν εἶναι εὐάρεστος στὸ Θεό. Ἐγώ ζῶ στὸ σωτήριο λιμάνι του μοναστηριοῦ τοῦ Σάρωφ ἀλλὰ εἶμαι φτωχὸς σὲ ἀρετὲς. Ὁ τόπος δὲ σώζει. Ὁ Ἰούδας δὲ σώθηκε ἄν καὶ ζοῦσε κοντὰ στὸν ἴδιο τὸ Χριστό. Ὅπου καὶ νὰ βρίσεσαι, πρέπει νὰ ζεῖς μὲ προσοχὴ καὶ ἐγρήγορση.

Δὲν εἶμαι οὔτε νηστευτὴς οὔτε ἄνθρωπος προσευχῆς οὔτε ἀγωνιστής. Ἀντίθετα τρώω, πίνω και ἔχω ἐπαφὲς καὶ συνομιλῶ μὲ ὅλους. Ὅ, τι κάνω ὅμως τὸ κάνω γιὰ τὴ δόξα τοῦ Θεοῦ. Σὲ ὅλες μου τὶς θλίψεις θυμᾶμαι τὰ λόγια τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου: "Δόξα τῷ Θεῷ πάντων ἔνεκεν" καὶ κλαίω μὲ ἀναστεναγμοὺς ἀπ' τὰ βάθη τῆς καρδιᾶς μου.

Εἶναι χαρακτηριστικὸ τῶν γενναίων ψυχῶν τὸ νὰ μὴν ἀπελπίζονται ὅταν βρίσκονται μπροστὰ στὸν κίνδυνο. Καὶ ἔργο τοῦ εὐγνώμονα ἀνθρώπου εἶναι νὰ δοξολογεῖ τὸ Θεὸ ὄχι μόνο γιὰ τὰ εὐχάριστα ἀλλὰ καὶ γιὰ τὰ δυσάρεστα. 

Τίποτα δὲν πικραίνει τὸν ἐνάρετο ἄνθρωπο.Ὅλα ὅσα ὑποφέρει, πιστεύει ὅτι τοῦ ἀξίζουν. Τί εἶναι καλύτερο ἀπ' τὸ νὰ τὰ ὑποφέρει κανείς ὅλα μὲ γενναιότητα καὶ χωρίς γογγυσμό; Δὲν ὑπάρχει πιὸ γενναῖο πράγμα ἀπ' τὸ νὰ ξεχνάει κανείς τὶς προσβολὲς ποὺ τοὺ ἔκαναν.

Ὅταν σκέφτομαι αὐτὰ τὰ πράγματα ἤ παρόμοια μὲ αὐτα, λέω μέσα μου: "Ὑπόμενε τὶς θλίψεις, ἁμαρτωλέ, καὶ δόξαλόγησε γι' αὐτὲς τὸ Θεό. Δὲν ὑπάρχει ἀνάπαυση ἄν δὲν ἔχει προηγηθεῖ κόπος. Καὶ δὲν ὑπάρχει νίκη χωρὶς ἀγώνα. "Τῶ νικῶντι δώσω αὐτῷ φαγεῖν ἐκ τοῦ ξύλου τῆς ζωῆς, ὅ ἐστιν ἐν τῷ Παραδείσῳ τοῦ Θεοῦ μου" ( Ἀποκ. β΄ 7 ) λέει ὁ Χριστός.

Οἱ θλίψεις ἀκολουθοῦνται πάντα ἀπὸ χαρές. Ἡ ἐνοχὴ ἐπισύρει τὴν τιμωρία.

Μὴν ἀπελπίζεσαι μετὰ ἀπὸ μία πτώση, ἀλλὰ