Τὰ Χριστούγεννα ὡς ἀφορμὴ γιὰ πνευματικὸ προβληματισμὸ

 Καὶ ἔτεκεν τὸν υἱὸν αὐτῆς τὸν πρωτότοκον, καὶ ἐσπαργάνωσεν αὐτόν, καὶ ἀνέκλινεν αὐτὸνἐν τῇ φάτνῃ,
διότι οὐκ ἦν αὐτοῖς τόπος ἐν τῷ καταλύματι. (Λουκ. β,7)

 

Γράφει ο Φώτιος Μιχαήλ

Κανένα πανδοχείο και κανένας συγγενής δεν φιλοτιμήθηκε να προσφέρει στον Νεογέννητο Χριστό τόπο για φιλοξενία.

Στην μικρή Βηθλεέμ, για όλους τους ανθρώπους υπήρχε χώρος. Για τον Πλάστη όμως και Σωτήρα, ούτε μια μικρή γωνιά δεν βρέθηκε, παρεκτός από το σπήλαιο και την φάτνη!
Σήμερα, στο δικό μας κατάλυμα, δηλαδή, στην Πατρίδα μας, στο χωριό μας, στις οικογένειές μας, στις καρδιές μας, υπάρχει άραγε διαθέσιμος τόπος για τον Ενανθρωπήσαντα Χριστό;

(1). Και πρώτα-πρώτα ας ρωτήσουμε τον εαυτό μας.
Εμείς, οι βαφτισμένοι Ορθόδοξοι Χριστιανοί, έχουμε άραγε τόπο για τον Κύριό μας στο κατάλυμα της καρδιάς μας;
Καθαριζόμαστε από τα πάθη, ώστε να γίνει η καρδιά μας φάτνη άνετη και ζεστή για τον Χριστό, που γεννιέται;

(2) Ευρίσκει ο Χριστός τόπο στο κατάλυμα του δικού μας σπιτιού; Έχει θέση ο Χριστός στην οικογενειακή μας ζωή;

(3). Ευρίσκει ο Χριστός κατάλυμα μέσα στον χώρο της Εκκλησίας;

Ευρίσκει τόπο να σταθεί στους διαθρησκειακούς διαλόγους και στις σχέσεις μας με τους παπικούς και τους προτεστάντες;

(4). Ευρίσκει σήμερα ο Χριστός κατάλυμα στο πνευματικό
πανδοχείο του Γένους μας, που είναι το σχολείο το Ελληνικό;

Ποια είναι η θέση του Χριστού στην αγωγή και την εκπαίδευση της νεότητας;

(5). Ευρίσκει ο Χριστός κατάλυμα στο μεγάλο ’’φροντιστήριο’’ της σύγχρονης ελληνικής οικογένειας, που

Ἁγιασμένες μέρες

 

Φώτης Κόντογλου

Την πνευματική χαρά και την ουράνια αγαλλίαση που νοιώθει ο χριστιανός από τα Χριστούγεννα, δεν μπορεί να τη νοιώσει, με κανέναν τρόπο, όποιος τα γιορτάζει μοναχά σαν μια συγκινητική συνήθεια, που είναι δεμένη περισσότερο με τις συνηθισμένες χαρές του κόσμου, με τον χειμώνα, με τα χιόνια, με το ζεστό τζάκι.

Μοναχά ο ορθόδοξος χριστιανός γιορτάζει τα Χριστούγεννα πνευματικά, κι από την ψυχή του περνάνε αγιασμένα αισθήματα, και τη ζεσταίνουνε με κάποια θέρμη παράδοξη, που έρχεται από έναν άλλο κόσμο, τη θέρμη του Αγίου Πνεύματος, κατά τον αναβαθμό που λέγει: «Αγίω Πνεύματι πάσα ψυχή ζωούται, και καθάρσει υψούται, λαμπρύνεται τη τριαδική μονάδι, ιεροκρυφίως».

Ψυχή και σώμα γιορτάζουν μαζί, ευφραίνουνται με τη θεία ευφροσύνη, που δεν την απογεύεται όποιος βρίσκεται μακριά από τον Χριστό. Ενώ η καρδιά του χριστιανού, αυτές τις αγιασμένες μέρες, είναι γεμάτη από την ευωδία της υμνωδίας, γεμάτη από μια γλυκύτατη πνευματική φωτοχυσία, που σκεπάζει όλη την κτίση, τα βουνά, τη θάλασσα, τον κάθε βράχο, το κάθε δέντρο, την κάθε πέτρα, το κάθε πλάσμα. Όλα είναι αγιασμένα, όλα γιορτάζουνε, όλα ψέλνουνε, όλα ευφραίνονται, όλη η φύση είναι «ως ελαία κατάκαρπος εν τω οίκω του Θεού». Κανείς
δεν νοιώθει στην καρδιά του τέτοια χαρά, παρά μονάχα εκείνος που αγαπά τον Θεό και που ζει τις μέρες της ζωής του μαζί με τον Θεό, γιατί κανένας άλλος από τον Θεό δεν μπορεί να δώσει τέτοια χαρά, τέτοια ειρήνη, κατά τον λόγο που είπε ο Κύριος στον Μυστικό Δείπνο: «Τη δική μου την ειρήνη σας δίνω, δεν σας δίνω εγώ την ειρήνη που δίνει ο κόσμος».

Η χαρά του Χριστού κ’ η ειρήνη είναι αλλιώτικη από τη χαρά κι από την ειρήνη τούτου του κόσμου. Για τούτο ο άνθρωπος που χαίρεται να πηγαίνει στην εκκλησία, για να πιει απ’ αυτή την αθάνατη βρύση της αληθινής χαράς και της ειρήνης, λέγει μαζί με τον Δαβίδ: «Εξαπόστειλον, Κύριε, το φως σου και την αλήθειάν σου·

Σχετικά μέ τόν χαιρετισμό «Χριστός ἐτέχθη»

 

Ἅγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς

 
Ὅταν λέμε: «Χριστός ἐτέχθη», εἶναι τό ἴδιο μέ τό νά λέμε: «Ὁ Μεσσίας γεννήθηκε», ἤ «ὁ Βασιλιάς γεννήθηκε», ἤ «ὁ Σωτήρας γεννήθηκε»!

Μέ τόν χαιρετισμό αὐτό ἰσχυριζόμαστε καί μαρτυροῦμε ὁ ἕνας στόν ἄλλο, ὅτι ἦρθε στόν κόσμο Ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος ἔπρεπε νά ἔρθει γιά τή σωτηρία τῆς γενεᾶς τῶν ἀνθρώπων, καί ὅτι ἐκτός Αὐτοῦ ἄλλον δέν πρέπει νά περιμένουμε.

Ἐκεῖνος, τόν ὁποῖο ὁ Θεός ὑποσχέθηκε στούς προπάτορές μας ὅταν διώχθηκαν ἀπό τόν Παράδεισο,

Ἐκεῖνος τόν ὁποῖο οἱ ἀσεβεῖς λαοί μόλις πού διαισθάνονταν,

Ἐκεῖνος πού οἱ Ἑβραῖοι προφῆτες ξεκάθαρα προφήτευσαν,

Ἐκεῖνος γιά τόν ὁποῖο ἡ ἀβοήθητη ἀνθρωπότητα χιλιάδες χρόνια πονεμένα ἀναστέναζε,

Ἐκεῖνος ἔλαμψε στή γῆ ὅπως ὁ ἥλιος μετά ἀπό μακριά νύχτα.

Κι ἔτσι ὅταν λέμε: «Χριστός ἐτέχθη», μαρτυροῦμε καί ὅτι ὁ Ὕψιστος κράτησε τήν ὑπόσχεσή Του, καί ὅτι ἡ προαίσθηση τῆς ἀνθρωπότητας ἐκπληρώθηκε, καί ὅτι οἱ προφητεῖες τῶν προφητῶν πραγματοποιήθηκαν, καί ὅτι οἱ ἀνθρώπινοι ἀναστεναγμοί χόρτασαν χαρά.

«Χριστός ἐτέχθη».

Ὁ Μεσσίας γεννήθηκε, ὁ Πανθαύμαστος, ταυτόχρονα Ἄνθρωπος καί Θεός, ἦρθε γιά νά ξεκουραστοῦν ἐπάνω Του τά κουρασμένα ἀνθρώπινα μάτια καί νά μήν κοιτάξουν

Οἱ πειρασμοί τῶν ἑορτῶν

Πλησιάζουν Χριστούγεννα. Γιὰ μιὰ ἀκόμη φορὰ θὰ ἀξιωθοῦμε νὰ ζήσουμε τὸ μεγάλο καὶ κοσμοσωτήριο γεγονὸς τῆς Γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ μας.

Ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία μέρες τώρα μᾶς προετοιμάζει μὲ τὴ νηστεία, τὶς Ἀκολουθίες, τ᾿ ἀναγνώσματα, τὴ συμμετοχή μας στὰ ἱερὰ Mυστήρια. Ὅλα μ᾿ ἕνα σκοπό:

τὴν πνευματική μας ἀνύψωση, τὴ βαθύτερη καὶ οὐσιαστικότερη μετοχή μας στὸ μυστήριο τῆς θείας ἐνανθρωπήσεως.

Καὶ ἐνῶ ὅλα μᾶς βοηθοῦν καὶ μᾶς ἀνεβάζουν, ὁ πόλεμος τοῦ πονηροῦ γίνεται ἐντονότερος. Δὲν σταματᾶ ὁ διάβολος νὰ μᾶς ἐνοχλεῖ, νὰ στήνει παγίδες, νὰ μᾶς δημιουργεῖ πειρασμοὺς τὶς ἅγιες αὐτὲς ἡμέρες.

Φρυάττει καὶ προσ­παθεῖ λυσσαλέα μὲ κάθε ­τρόπο καὶ μέσο νὰ χαλάσει τὴ διάθεσή μας, τὴν πνευματικὴ ἀτμόσφαιρα τῶν ἡμερῶν, ὥστε νὰ μὴν κατορθώσουμε νὰ βιώσουμε τὰ μεγάλα γεγονότα.

Εἶναι παρατηρημένο πὼς αὐτὸ συμβαίνει σ᾿ ὅλες τὶς ἑορτές. Στὶς προεόρτιες ἱερὲς στιγμὲς ἐμφανίζονται πει­ρασμοὶ ποὺ σκοτίζουν τὶς ψυχὲς τῶν πι­στῶν.

Πειρασμοὶ ποὺ προέρχονται εἴ­τε ἀπὸ δημοσιεύματα ­ἀντιχριστιανικοῦ περιεχομένου, εἴτε ἀπὸ προβολὲς καὶ σχόλια μὲ βέλη ἐναντίον τῆς ἁγίας μας Ἐκκλησίας, εἴτε ἀπὸ παρουσιάσεις ψευδε­πίγραφων κειμένων ποὺ προσ­βάλ­λουν τὸ πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ καὶ ἀλ­λοι­ώνουν τὴν ἀλήθεια, εἴτε ἀπὸ σκάνδαλα ἐκπροσώπων τῆς Ἐκκλησίας κ.ο.κ.

Ἀλλὰ καὶ μέσα στὴν ἐργασία μας, στὸ περιβάλλον μας,

Ἑρμηνεία στὸν Χριστουγεννιάτικο Ἰαμβικὸ Κανόνα Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ

  

Ἀπόδοσή στήν νεοελληνική ἀπὸ τὸν φιλόλογο Γεώργιο Ἔξαρχο

Ὠδὴ α΄

Ἔσωσε λαόν, θαυματουργῶν Δεσπότης Ὑγρὸν θαλάσσης, κῦμα χερσώσας πάλαι. Ἑκὼν δὲ τεχθεὶς ἐκ Κόρης, τρίβον βατὴν Πόλου τίθησιν ἡμῖν· ὃν κατ᾿ οὐσίαν Ἶσόν τε Πατρί, καὶ βροτοῖ δοξάζομεν.

Ἀπόδοση

Ὁ Δεσπότης Θεὸς ἔσωσε θαυματουργικὰ τὸν λαὸ (τοῦ Ἰσραήλ), μετατρέποντας σὲ στεριά τὸ κύμα (τῆς Ἐρυθρᾶς θάλασσας), θέλησε νὰ γεννηθεῖ ἀπὸ Παρθένο Κόρη, κάνοντας διαβατὸ σὲ ἐμᾶς τὸν δρόμο (τοῦ Παραδείσου). Ἂς δοξάσουμε Αὐτὸν ποὺ εἶναι τέλειος Θεὸς καὶ τέλειος Ἄνθρωπος.

  

Ὠδὴ γ΄

Νεῦσον πρὸς ὕμνους, οἰκετῶν Εὐεργέτα Ἐχθροῦ ταπεινῶν, τὴν ἐπηρμένην ὀφρύν· φέρων τε παντεπόπτα, τῆς ἁμαρτίας Ὕπερθεν ἀκλόνητον, ἐστηριγμένους Μάκαρ μελῳδούς, τῇ βάσει τῆς πίστεως.

Ἀπόδοση

Στῆσε τὸ αὐτί σου στοὺς ὕμνους ποὺ ψέλνουμε τῶν οἰκετῶν σου, Εὐεργέτη, καὶ ταπείνωσε τὸ ἀνασηκωμένο φρῦδι (τοῦ διαβόλου) ὑψώνοντας, Ἐσύ ποὺ τὰ βλέπεις ὅλα, ἐμᾶς τοὺς μελωδούς σου, ἀπάνω ἀπὸ τὴν ἁμαρτία, στηριγμένους στὴν βάση τῆς πίστεως.

Ὠδὴ δ΄

Γένους βροτείου, τὴν ἀνάπλασιν πάλαι ᾌδων Προφήτης, Ἀββακοὺμ προμηνύει Ἰδεῖν ἀφράστως, ἀξιωθεὶς τὸν τύπον·

Το Άνθος της Δουραχάνης

Το Άνθος της Δουραχάνης

Λόγος τιμής και ευγνωμοσύνης στον αείμνηστο πατέρα Αθανάσιο Χατζή  

 

Γράφει η Μαρούλα Παπαευσταθίου-Τσάγκα*

 

 Όταν κάποτε ο μπεηλερμπέης εκείνος[1] αντίκρισε από τον χιονισμένο Δρίσκο τα Γιάννινα και αποφάσισε να διασχίσει με τα στρατεύματά του την παγωμένη λίμνη που έμοιαζε με πεδιάδα, δεν θα μπορούσε να φανταστεί πως το μοναστήρι που έχτισε και αφιέρωσε στην Παναγία -ευγνωμονώντας για τη θαυμαστή σωτηρία τού ίδιου και του ιππικού του- θα γνώριζε μία τέτοια λαμπρή πορεία στις μέρες μας. Ότι θα είχε στο τιμόνι του ένα τόσον άξιον αρχηγό. Τον ηγούμενο πατέρα Αθανάσιο Χατζή, τον γνωστό σε όλους μας παπα Θανάση του Ντουραχάν.

Ο πατήρ Αθανάσιος ήταν μια σπάνια προσωπικότητα που ο Θεός ευδόκησε να συναντήσουμε στη ζωή μας. Τα πλούσια χαρίσματα με τα οποία Εκείνος τον προίκισε τα αξιοποίησε όλα για να δημιουργήσει μια πολιτεία μέσα στην πόλη των Ιωαννίνων τόσο μικρή, όσο ήταν δυνατόν να χωρέσει στα περιορισμένα όρια της βραχώδους πλαγιάς, δίπλα και γύρω από το Μοναστήρι της Παναγίας Ντουραχάνης, που του δόθηκε και τόσο μεγάλη ώστε να ξεκουράζονται όλα τα Γιάννινα, και όχι μόνο! Παιδί της Ηπείρου βάδιζε από την πρώτη στιγμή χέρι με χέρι με τον λιτό αλλά πλούσιο σε εσωτερικότητα ηπειρωτικό λαό, σε αυτή την πρωτογενή συνύπαρξη κλήρου και λαού, σε θαυμαστό και αξεδιάλυτο αμάλγαμα.

Δεν υπάρχει Γιαννιώτης που να μη γνωρίζει το έργο του∙ να μην το σέβεται και να μην το εκτιμά. Και ούτε είναι εύκολο να το αποτιμήσεις γιατί θα το αδικήσεις. Πρόκειται για μια ζωή θυσίας και αυταπάρνησης. Ο παππούλης εκδαπανούσε τον εαυτό του πολύ πριν τον γνωρίσουμε, παιδιόθεν. Εμείς τον θυμόμαστε από τη δεκαετία του ’70-’80, τότε που λειτουργούσε και στην Αγία Αικατερίνη -στο εν Ιωαννίνοις Μετόχι του Θεοβαδίστου Όρους Σινά- τις Κυριακές, επί 15 χρόνια. Ως εφήβων, μας είχε κάνει εντύπωση η φράση που επαναλάμβανε με ένταση, συχνά, στα κηρύγματά του εκεί: «Γονείς, για να σας ακούν, μη μιλάτε στα παιδιά για τον Θεό αλλά στο Θεό για τα παιδιά».

Ένα κοφτερό πνεύμα φωτισμένο. Κοντά του νιώθαμε ασφάλεια και ένα αίσθημα ότι ο Θεός μάς αγαπά και μας ενδυναμώνει. «Δυσκολίες θα έχουμε. Με ασανσέρ δε θα

Προσευχή σὲ καιροὺς ἀπαράκλητους

 

Εἶναι μέρες ἀνήλιαγες
Εἶναι νύχτες ἀσέληνες
Καιροί ἀπαράκλητοι…
Φῶς πουθενά.
Τότε οἱ εὐφυεῖς, οἱ ἀσκημένοι,
οἱ ἔχοντες τήν ἐλπίδα τους στόν Θεό,
σταματοῦν νά κινοῦνται ὁριζοντίως.

Παύουν νά χτυποῦν τίς πόρτες τῶν ἀνθρώπων
καί νά ζητοῦν τήν ἐξ ἀνθρώπων βοήθεια.
Οἱ εὐφυεῖς τότε ἀνοίγουν
τά συναξάρια τῆς Ἐκκλησίας
καί μαθητεύουν στίς ζωές τῶν ἁγίων.

Ψάχνουν νά δοῦν πῶς ἐνεργοῦσαν
στίς θλίψεις οἱ ἅγιοι,
πῶς ἔκλαιγαν, πῶς βοοῦσαν,
Πῶς στέκονταν ὄρθιοι
Πῶς οἱ θλίψεις τούς ἔβγαλαν ἀπ᾿ τ᾿ ἀδιέξοδα
καί τούς ἔβαλαν στόν Παράδεισο
Πῶς ἡ φωνή τους ἔφτασε στ᾿ ἀφτιά τοῦ Θεοῦ.

Ἡ προσευχή δέν εἶναι στεῖρα
Δέν εἶναι ἄγονη κατάσταση
Εἶναι γένους θηλυκοῦ
Ρίζα πού γεννάει χρυσό καρπό
Μάνα παντοδύναμη,
πού ἀνατρέπει τήν τάξη τῆς φύσεως
καί γεννάει τό θαῦμα.

Ἡ προσευχή καταργεῖ τόν φόβο,
γιατί καταργεῖ ὅ,τι θεωρεῖται ἀδύνατο.
Ἄς εἶναι μίλια μακριά,
ἄν προσεύχομαι, καταργῶ τήν ἀπόσταση:
Προσεύχομαι ἐδῶ
καί ἀκυρώνω τίς σφαῖρες ἐκεῖ, στό πεδίο τῆς μάχης
Φωνάζω, Κύριε ἐλέησον, στό σπίτι μου μέσα
καί ἐλεῶ αὐτούς πού εἶναι ἔξω
Πού δέν ξέρω τί

Σκοπός μας εἶναι νὰ εὐαρεστήσουμε στὸ Θεὸ

 

 Κυριακή πρίν τά Χριστούγεννα

Ὁμιλία π. Ἀθανασίου Χατζῆ

Κυριακή προ της Χριστού Γεννήσεως: Κατήχησις προς τους Φωτιζομένους περί Ενανθρωπήσεως (Αγ. Κύριλλος Ιεροσολύμων)

 

«Κατήχησις προς τους Φωτιζομένους, περί Ενανθρωπήσεως».

«Ιωσήφ, υιός Δαβίδ, μη φοβηθείς παραλαβείν Μαριάμ την γυναίκα σου. Το γαρ εν αυτή γεννηθέν εκ Πνεύματος εστίν αγίου. Τέξεται δε υιόν και καλέσεις το όνομα αυτού Ιησούν. Αυτός γαρ σώσει τον λαόν αυτού από την αμαρτίαν αυτών. Τούτο δε όλον γέγονεν ίνα πληρωθεί το ρηθέν υπό του Κυρίου δια του προφήτου λέγοντος. Ιδού η παρθένος εν γαστρί έξει και τέξεται υιόν, και καλέσουσι το όνομα αυτού Εμμανουήλ, ο εστί μεθερμηνευόμενον «μεθ’ ημών ο Θεός»».
Αγνείας σύντροφοι και σωφροσύνης μαθηταί, ας ανυμνήσωμε με αγνισμένα χείλη τον Θεόν που εγεννήθη από την Πάναγνον Παρθένον. Εμείς που έχουμε καταξιωθή να μεταλάβωμε την σάρκα του νοητού προβάτου, ελάτε να μεταλάβωμε την κεφαλήν και τους πόδες. Ως κεφαλήν να εννοήσωμε την Θεότητα και ως πόδες να εκλάβωμε την ανθρωπότητα. Οι ακροαταί των αγίων Ευαγγελίων, ας πεισθούμε στον θεολόγον Ιωάννην, ο οποίος, αφού είπε «Εν αρχή ην ο Λόγος και ο Λόγος ην προς τον Θεόν και Θεός ην ο Λόγος», προσέθεσε. «Και ο Λόγος σαρξ εγένετο». Πράγματι, δεν είναι ευσεβές ούτε να τον προσκυνούμε ως απλόν άνθρωπο, ούτε να