Ἁγιασμένες μέρες

 

Φώτης Κόντογλου

Την πνευματική χαρά και την ουράνια αγαλλίαση που νοιώθει ο χριστιανός από τα Χριστούγεννα, δεν μπορεί να τη νοιώσει, με κανέναν τρόπο, όποιος τα γιορτάζει μοναχά σαν μια συγκινητική συνήθεια, που είναι δεμένη περισσότερο με τις συνηθισμένες χαρές του κόσμου, με τον χειμώνα, με τα χιόνια, με το ζεστό τζάκι.

Μοναχά ο ορθόδοξος χριστιανός γιορτάζει τα Χριστούγεννα πνευματικά, κι από την ψυχή του περνάνε αγιασμένα αισθήματα, και τη ζεσταίνουνε με κάποια θέρμη παράδοξη, που έρχεται από έναν άλλο κόσμο, τη θέρμη του Αγίου Πνεύματος, κατά τον αναβαθμό που λέγει: «Αγίω Πνεύματι πάσα ψυχή ζωούται, και καθάρσει υψούται, λαμπρύνεται τη τριαδική μονάδι, ιεροκρυφίως».

Ψυχή και σώμα γιορτάζουν μαζί, ευφραίνουνται με τη θεία ευφροσύνη, που δεν την απογεύεται όποιος βρίσκεται μακριά από τον Χριστό. Ενώ η καρδιά του χριστιανού, αυτές τις αγιασμένες μέρες, είναι γεμάτη από την ευωδία της υμνωδίας, γεμάτη από μια γλυκύτατη πνευματική φωτοχυσία, που σκεπάζει όλη την κτίση, τα βουνά, τη θάλασσα, τον κάθε βράχο, το κάθε δέντρο, την κάθε πέτρα, το κάθε πλάσμα. Όλα είναι αγιασμένα, όλα γιορτάζουνε, όλα ψέλνουνε, όλα ευφραίνονται, όλη η φύση είναι «ως ελαία κατάκαρπος εν τω οίκω του Θεού». Κανείς

Chants byzantins en français - Catavasies de la Nativité Καταβασίες Χριστουγέννων στα γαλλικά

 

 

Ελάτε δω γειτόνισσες

 

Η προσκύνησις των Μάγων (Άγιος Ιωάννης Δαμασκηνός)

 

Η ΑΠΑΡΧΗ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ

Η προσκύνησις των Μάγων κατά τις παραδόσεις της αρχαίας Ανατολής

Όλοι οι αρχαίοι ερμηνευτές είδαν στο περιστατικό της προσκυνήσεως των Μάγων που περιγράφει ο Ευαγγελιστής Ματθαίος έναν βαθύτερο συμβολισμό. Γι’ αυτό και η ιστορία αυτή αποτελεί ένα από τα πιο βασικά θέματα της υμνολογίας των Χριστουγέννων, που ωρισμένες φορές μάλιστα δεσπόζει χαρακτηριστικά(1).

Το μυστικό νόημα αυτής της προσκυνήσεως του Θείου Βρέφους από τους σοφούς Μάγους της Ανατολής αποδίδει με έξοχη ποιητικότητα και πνευματικό βάθος ο άγιος Κοσμάς ο Ποιητής στο δεύτερο τροπάριο της τετάρτης ωδής του κανόνος του στην εορτή των Χριστουγέννων:

«Του Μάντεως πάλαι Βαλαάμ των λόγων μυητάς σοφούς αστεροσκόπους χαράς έπλησας, αστήρ εκ του Ιακώβ ανατείλας Δέσποτα, Εθνών απαρχήν εισαγομένους. εδέξω δε προφανώς, δώρα σοι δεκτά προσκομίζοντας».

«Ω Δέσποτα Χριστέ, συ επειδή ανέτειλας ως λαμπρότατος και καινοφανής αστήρ από το γένος του Ιακώβ, διά τούτο εγέμισας από χαράν μεγάλην τους Μάγους, τους σοφούς μαθητάς και ακολούθους των λόγων του Μάντεως Βαλαάμ(2), επειδή και αυτοί επροσφέρθησαν εις εσέ ως μία απαρχή όλων των Εθνών. Και τους εδέχθης, αυτούς οίτινες επρόσφεραν εις εσέ δώρα δεκτά και ευάρεστα», ερμηνεύει στο Εορτοδρόμιό του ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης. Και προσθέτει ότι, όπως γίνεται στις περιπτώσεις που τα έθνη φιλιώνουν και συνθηκολογούν με κάποιον επίγειο βασιλιά, έτσι και οι Μάγοι προσφέρθηκαν ως «όμηροι και αρραβώνες» της φιλίας των Εθνών προς τον Βασιλέα Χριστό. «Ή καθώς οι ευσεβείς και θεοφιλείς άνθρωποι συνηθίζουν να προσφέρουν εις τον Θεόν τα πρωτοφανήσιμα των αμπέλων και χωραφίων και των ληνών και αλωνίων των, ούτω και όλα τα Έθνη όπου έμελλον να πιστεύσουν εις τον

Φώτης Κόντογλου «ΤΟ ΦΟΒΕΡΟΝ ΜΥΣΤΗΡΙΟΝ»

 

 

Αυτά τα Χριστούγεννα, τα Φώτα, η Πρωτοχρονιά, για πολλούς ανθρώπους δεν θα είναι καθόλου γιορτές και χαρούμενες μέρες, αλλά μέρες που φέρνουνε θλίψη και δοκιμασία. Δοκιμάζονται οι ψυχές εκείνων που δεν είναι σε θέση να χαρούνε, σε καιρό που οι άλλοι χαίρουνται. Παρεκτός από τους ανθρώπους που είναι πικραμένοι από τις συμφορές της ζωής, τους χαροκαμένους, τους αρρώστους, οι περισσότερο, πικραμένοι, είναι εκείνοι που τους στενεύει η ανάγκη να γίνουνε τούτες τις χαρμόσυνες μέρες ζητιάνοι, διακονιαρέοι. Πολλοί απ’ αυτούς μπορεί να μη δίνουνε σημασία στη δική τους ευτυχία, μα γίνουνται ζητιάνοι για να δώσουνε τη χαρά στα παιδιά τους και στ’ άλλα πρόσωπα που κρέμουνται απ’ αυτούς. Οι τέτοιοι κρυφοκλαίνε από το παράπονό τους κι’ αυτοί είναι οι πιο μεγάλοι μάρτυρες, που καταπίνουνε την πίκρα τους μέρα νύχτα, σαν το πικροβότανο.

Ίσα-ίσα αυτές τις αγιασμένες μέρες που θα’πρεπε να σμίξουνε πιο κοντά οι άνθρωποι συναμεταξύ τους, «να

περιπτυχθώσιν αλλήλους», ίσια ίσια

ΤΟ ΠΕΡΙΕΡΓΟ «ΕΘΙΜΟ» ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ

π. Δημητρίου Μπόκου

Ὑποθετικὸ σενάριο: Φαντασμαγορικὴ γιορτὴ γενεθλίων στὸ
μεγάλο ἀρχοντικό.
Ἄντρες καὶ γυναῖκες, μὲ ἀκριβὰ κουστούμια καὶ φανταχτερὲς
τουαλέτες, μὲ λαμπερὰ κοσμήματα καὶ πολυτελέστατα δῶρα, οἱ καλεσμένοι ὅλοι, καταφθάνουν. Μὲ πλατιὰ χαμόγελα καὶ βαθειὲς ὑποκλίσεις ὁ νοικοκύρης, ἡ νοικοκυρά, τὸ ὑπηρετικὸ προσωπικό, ἡ οἰκογένεια ὅλη, τοὺς βάζουν νὰ πάρουν θέση στὸ μεγάλο στολισμένο τραπέζι. Οἱ μπάντες παίζουν γιορτινὲς μουσικές, τὸ κέφι ἀνεβαίνει κατακόρυφα, τὰ μαχαιροπήρουνα κινοῦνται δραστήρια, τὰ πιάτα πᾶνε κι ἔρχονται βαρυφορτωμένα, τὰ ποτήρια ὑψώνονται. Ἡ τεράστια τούρτα μὲ τὰ κεράκια της ἀναμμένα τοποθετεῖται στὸ κέντρο.
Τότε ἕνας φωνάζει: «Γιὰ ποιὸν γίνεται ὅλο αὐτὸ τὸ πανηγύρι; Ποῦ εἶναι γιὰ νὰ τὸν εὐχηθοῦμε;» Μὰ οἱ νοικοκυραῖοι λένε πὼς τὸ τιμώμενο πρόσωπο …δὲν ὑπάρχει. «Δὲν εἶναι πλέον ἔνοικος τοῦ σπιτιοῦ μας. Τὸν ἔχουμε ἐξορίσει ἐδῶ καὶ πολλὰ χρόνια, γιατὶ δὲν ταίριαζε μὲ τὴ ζωή μας. Μᾶς ἀναστάτωνε ὁ τρόπος του. Δὲν τὸν θέλαμε ἀνάμεσά μας. Μὲ τὸν καιρὸ ξεχάσαμε καὶ τὴ μορφή του καὶ τὸ ὄνομά του ἀκόμα. Μὰ ἡ γιορτὴ ἀπὸ συνήθεια ἔμεινε. Δὲν ὑπῆρχε λόγος νὰ καταργηθεῖ. Ἔδινε λαμπερὸ χρῶμα στὴν

Ἑρμηνεία στὸν Χριστουγεννιάτικο Ἰαμβικὸ Κανόνα Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ

 

  

Ἀπόδοσή στήν νεοελληνική ἀπὸ τὸν φιλόλογο Γεώργιο Ἔξαρχο

Ὠδὴ α΄

Ἔσωσε λαόν, θαυματουργῶν Δεσπότης Ὑγρὸν θαλάσσης, κῦμα χερσώσας πάλαι. Ἑκὼν δὲ τεχθεὶς ἐκ Κόρης, τρίβον βατὴν Πόλου τίθησιν ἡμῖν· ὃν κατ᾿ οὐσίαν Ἶσόν τε Πατρί, καὶ βροτοῖ δοξάζομεν.

Ἀπόδοση

Ὁ Δεσπότης Θεὸς ἔσωσε θαυματουργικὰ τὸν λαὸ (τοῦ Ἰσραήλ), μετατρέποντας σὲ στεριά τὸ κύμα (τῆς Ἐρυθρᾶς θάλασσας), θέλησε νὰ γεννηθεῖ ἀπὸ Παρθένο Κόρη, κάνοντας διαβατὸ σὲ ἐμᾶς τὸν δρόμο (τοῦ Παραδείσου). Ἂς δοξάσουμε Αὐτὸν ποὺ εἶναι τέλειος Θεὸς καὶ τέλειος Ἄνθρωπος.

  

Ὠδὴ γ΄

Νεῦσον πρὸς ὕμνους, οἰκετῶν Εὐεργέτα Ἐχθροῦ ταπεινῶν, τὴν ἐπηρμένην ὀφρύν· φέρων τε παντεπόπτα, τῆς ἁμαρτίας Ὕπερθεν ἀκλόνητον, ἐστηριγμένους Μάκαρ μελῳδούς, τῇ βάσει τῆς πίστεως.

Ἀπόδοση

Στῆσε τὸ αὐτί σου στοὺς ὕμνους ποὺ ψέλνουμε τῶν οἰκετῶν σου, Εὐεργέτη, καὶ ταπείνωσε τὸ ἀνασηκωμένο φρῦδι (τοῦ διαβόλου) ὑψώνοντας, Ἐσύ ποὺ τὰ βλέπεις ὅλα, ἐμᾶς τοὺς μελωδούς σου, ἀπάνω ἀπὸ τὴν ἁμαρτία, στηριγμένους στὴν βάση τῆς πίστεως.

Ὠδὴ δ΄

Γένους βροτείου, τὴν ἀνάπλασιν πάλαι ᾌδων Προφήτης, Ἀββακοὺμ προμηνύει Ἰδεῖν ἀφράστως, ἀξιωθεὶς τὸν τύπον· Νέον βρέφος γάρ, ἐξ ὄρους τῆς Παρθένου Ἐξῆλθε λαῶν, εἰς ἀνάπλασιν Λόγος.

Ἀπόδοση

Τὴν ἀνάπλαση τοῦ γένους τῶν ἀνθρώπων ψάλλοντας ἀπὸ παλιά Προφήτη Ἀββακοὺμ προφήτευες, γιατὶ ἀξιώθηκες νὰ προειδεῖς μὲ ἄρρητο τρόπο τὸν τύπο τοῦ μυστηρίου: τὸν Λόγο τοῦ Θεοῦ ποὺ ἦρθε ὡς βρέφος νέο γιὰ ν᾿ ἀναπλάσει τοὺς λαούς, ἀπὸ τὸ ὄρος τῆς Παρθένου.

Ὠδὴ ε΄

Ἐκ νυκτὸς ἔργων, ἐσκοτισμένης πλάνης Ἱλασμὸν ἡμῖν,

Οἱ πειρασμοί τῶν ἑορτῶν

 

Πλησιάζουν Χριστούγεννα. Γιὰ μιὰ ἀκόμη φορὰ θὰ ἀξιωθοῦμε νὰ ζήσουμε τὸ μεγάλο καὶ κοσμοσωτήριο γεγονὸς τῆς Γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ μας.

Ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία μέρες τώρα μᾶς προετοιμάζει μὲ τὴ νηστεία, τὶς Ἀκολουθίες, τ᾿ ἀναγνώσματα, τὴ συμμετοχή μας στὰ ἱερὰ Mυστήρια. Ὅλα μ᾿ ἕνα σκοπό:

τὴν πνευματική μας ἀνύψωση, τὴ βαθύτερη καὶ οὐσιαστικότερη μετοχή μας στὸ μυστήριο τῆς θείας ἐνανθρωπήσεως.

Καὶ ἐνῶ ὅλα μᾶς βοηθοῦν καὶ μᾶς ἀνεβάζουν, ὁ πόλεμος τοῦ πονηροῦ γίνεται ἐντονότερος. Δὲν σταματᾶ ὁ διάβολος νὰ μᾶς ἐνοχλεῖ, νὰ στήνει παγίδες, νὰ μᾶς δημιουργεῖ πειρασμοὺς τὶς ἅγιες αὐτὲς ἡμέρες.

Φρυάττει καὶ προσ­παθεῖ λυσσαλέα μὲ κάθε ­τρόπο καὶ μέσο νὰ χαλάσει τὴ διάθεσή μας, τὴν πνευματικὴ ἀτμόσφαιρα τῶν ἡμερῶν, ὥστε νὰ μὴν κατορθώσουμε νὰ βιώσουμε τὰ μεγάλα γεγονότα.

Εἶναι παρατηρημένο πὼς αὐτὸ συμβαίνει σ᾿ ὅλες τὶς ἑορτές. Στὶς προεόρτιες ἱερὲς στιγμὲς ἐμφανίζονται πει­ρασμοὶ ποὺ σκοτίζουν τὶς ψυχὲς τῶν πι­στῶν.

Πειρασμοὶ ποὺ προέρχονται εἴ­τε ἀπὸ

Σχετικά μέ τόν χαιρετισμό «Χριστός ἐτέχθη»

 

 

Ἅγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς

 
Ὅταν λέμε: «Χριστός ἐτέχθη», εἶναι τό ἴδιο μέ τό νά λέμε: «Ὁ Μεσσίας γεννήθηκε», ἤ «ὁ Βασιλιάς γεννήθηκε», ἤ «ὁ Σωτήρας γεννήθηκε»!

Μέ τόν χαιρετισμό αὐτό ἰσχυριζόμαστε καί μαρτυροῦμε ὁ ἕνας στόν ἄλλο, ὅτι ἦρθε στόν κόσμο Ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος ἔπρεπε νά ἔρθει γιά τή σωτηρία τῆς γενεᾶς τῶν ἀνθρώπων, καί ὅτι ἐκτός Αὐτοῦ ἄλλον δέν πρέπει νά περιμένουμε.

Ἐκεῖνος, τόν ὁποῖο ὁ Θεός ὑποσχέθηκε στούς προπάτορές μας ὅταν διώχθηκαν ἀπό τόν Παράδεισο,

Ἐκεῖνος τόν ὁποῖο οἱ ἀσεβεῖς λαοί μόλις πού διαισθάνονταν,

Ἐκεῖνος πού οἱ Ἑβραῖοι προφῆτες ξεκάθαρα προφήτευσαν,

Ἐκεῖνος γιά τόν ὁποῖο ἡ ἀβοήθητη ἀνθρωπότητα χιλιάδες χρόνια πονεμένα ἀναστέναζε,

Ἐκεῖνος ἔλαμψε στή γῆ ὅπως ὁ ἥλιος μετά ἀπό μακριά νύχτα.

Κι ἔτσι ὅταν λέμε: «Χριστός ἐτέχθη», μαρτυροῦμε