Σὲ καιρούς ἀποστασίας...

 

«Συγχωρεμένος ναι αλλά μετανοημένος;»

 

Μάλωσες με έναν άνθρωπο
και είπες λόγια σκληρά,
κοφτερά σαν μαχαίρι δίστομο
και τότε είναι που οι τύψεις σε οδηγούν
στην πόρτα του εξομολόγου…..
Πραγματικά λυπάσαι
και εξαγορεύεσαι το λάθος σου
στο πετραχείλι του πνευματικού
και ενώ λαμβάνεις την συγχώρεση
συμβαίνει το εξής περίεργο:
Παρότι φεύγεις αναπαυμένος
εν τούτοις δεν νοιώθεις και πολύ διαφορετικά….
Εξακολουθείς να αισθάνεσαι
την ίδια απέχθεια προς εκείνον….
Δεν άλλαξε το βλέμμα της ψυχή σου….


Γιατί αναρωτιέσαι αφού
ζήτησα συγνώμη απ’ τον Θεό
(ακόμα ακόμα κι από τον ίδιον τον άνθρωπο);
Στο μυστήριο της εξομολογήσεως
ναι συγχωρείται η αμαρτία που έγινε
αλλά δεν θεραπεύεται
το πάθος που είναι η αιτία της «μόλυνσης»…..
Το θέμα δεν είναι τα χείλη
να ζητήσουν την συγνώμη
(που εδώ που τα λέμε μερικά
δυσκολεύονται κι αυτήν να πούνε ακόμα)
αλλά

«…ἐκ τῶν κρυφίων μου καθάρισόν με»

ἱερὸς Ψαλμωδὸς βλέποντας ὅτι ἁ­μαρτάνει κάθε στιγμὴ καὶ ὥρα τῆς ζωῆς του καὶ παρατηρώντας τὶς προσ­βολὲς τῶν πονηρῶν λογισμῶν ποὺ διαδέχονται ὁ ἕνας τὸν ἄλλον, ἀναφωνεῖ: «παραπτώματα τίς συνήσει; ἐκ τῶν κρυ­φίων μου καθάρισόν με» (Ψαλ. ιη΄ [18] 13). Πόσο ἐλλιπεῖς εἴμαστε στὴν τή­­ρηση τοῦ νόμου σου, Κύριε! Ποιὸς μπορεῖ νὰ ἀ­ντι­ληφθεῖ τὰ παραπτώματα ποὺ διαπράττει ἀκουσίως, χωρὶς νὰ τὸ πάρει εἴ­δηση; Ἀπὸ αὐτὰ τὰ κρυφὰ παραπτώματά μου, τὰ ὁποῖα δὲν ἔπεσαν στὴν ἀντίληψή μου, καθάρισέ με, Κύριε.

Ποιὰ εἶναι τὰ «κρύφια» ἁμαρτήματά μας; Σύμφωνα μὲ τοὺς ἱεροὺς ἑρμηνευτὲς «κρύφια» ἁμαρτήματα μποροῦν νὰ εἶναι κι αὐτὰ ποὺ διαπράττονται κρυφά, μακριὰ ἀπὸ τὰ βλέμματα τῶν συνανθρώπων μας, «τὰ κρυφίως πραττόμενα».
Ἀλλὰ ὁ ἱερὸς Ψαλμωδὸς δὲν ἀναφέρεται τόσο σ᾿ αὐτά. Ἀναφέρεται στὶς ἄτακτες ὁρμές, τὶς κινήσεις τῶν παθῶν, τὰ ἀπρόσ­εκτα βλέμματα, τὶς ἐφάμαρτες ἐπιθυμίες, τὶς ἔνοχες διαθέσεις, τὰ ἐγωιστικὰ θε­λήματα, στὰ ὁποῖα πέφτουμε καθημερινῶς, ἀλλὰ δὲν τὸ καταλαβαίνουμε, τὰ ἀφήνουμε καὶ φεύγουν τελείως ἀπαρατήρητα.

Ὅλα αὐτὰ τὰ ἁμαρτήματά μας, ποὺ δὲν γίνονται τὶς περισσότερες φορὲς ἀν­τιληπτά, ἀποθηκεύονται «εἰς τὰ λεγόμενα ταμιεῖα τῆς ψυχῆς» καὶ τὴ μολύνουν. Ἀλήθεια, τί ἁμαρτωλότητα κρύβει τὸ βά­­θος τῆς καρδιᾶς μας! «Βαθεῖα ἡ καρδία παρὰ πάντα, καὶ ἄνθρωπός ἐστι· καὶ τίς γνώσεται αὐτόν;» (Ἰεζ. ιζ΄ [18] 9). Ἡ καρδιὰ τοῦ ἀνθρώπου εἶναι βαθιά, ἀφανής, ἄγνωστη καὶ ἀνεξερεύνητη περισσότερο ἀπὸ κάθε ἄλλο πράγμα. Αὐτὸς εἶναι ὁ ἄνθρωπος. Ποιὸς μπορεῖ νὰ τὸν γνωρίσει;

Τὰ «κρύφια» ἁμαρτήματά μας, ὅταν χρο­νίζουν στὸ ἐσωτερικό μας, γίνον­ται πάθη. Πολλὰ ἀπὸ τὰ πάθη αὐτὰ εἶ­ναι τόσο λεπτὰ καὶ δυσδιάκριτα, ποὺ δὲν ὑπο­πίπτουν κἂν στὴν ἀντίληψή μας.


Γράφει ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης στὸ βιβλίο του «Ἀόρατος πόλεμος» ὅτι «μέσα εἰς τὸ βάθος τῆς καρδίας μας

Μιὰ ὀρθόδοξη θεώρησι τοῦ ἀνθρώπου κατὰ τὸν Ἀλέξανδρο Παπαδιαμάντη καὶ τὸν Θεόδωρο Ντοστογιέφσκυ

 

Τὸ παρὸν κείμενο ἀποτελεῖ ἕνα ἀπάνθισμα τῆς ὁμιλίας τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου
πρώην Ἐρζεγοβίνης (τῆς Σερβίας) κ. Ἀθανασίου Γέφτιτς, μὲ θέμα:
«Παπαδιαμάντης – Ντοστογιέφκσυ», εἰς τὴν Ἀθήνα τὴν 26η Μαΐου τοῦ 2001

Μόλις εἶχε τελειώσει ὁ Α´ Παγκόσμιος Πόλεμος καὶ εἶχε καταρρεύσει ἡ Γερμανία, ἐνῷ οἱ Μπολσεβίκοι στὴν Ρωσσία εἶχαν νικήσει, ὁ γερμανὸς (λογοτέχνης) Χέρμαν Ἔσσε ἔγραφε, σ᾿ ἕνα ἀπὸ τὰ πρῶτα κείμενά του (1919), γιὰ τὸν Ντοστογιέφσκυ περίπου τὰ ἑξῆς: «Αὐτὸς εἶναι ἐπικίνδυνος γιὰ τὴν Δύσι. Οἱ ἥρωές του, οἱ Καραμαζώφ, εἶναι ἀνατολικοὶ τύποι, πολὺ ἐπικίνδυνοι, σκοτεινοί, μὲ ἀσιατικὸ βάθος καὶ ἀποτελοῦν ἄμεσο κίνδυνο γιὰ τὸν δυτικὸ ἄνθρωπο». Αὐτὴ ἡ πόλωση, «Ἀνατολικοὶ – Δυτικοί», ποὺ ἔβλεπε τότε ὁ Ἔσσε, τὴν ἔχουν λίγο-πολὺ καὶ σήμερα οἱ περισσότεροι, ποὺ γράφουν γιὰ μᾶς τοὺς ὀρθοδόξους λαούς…

Εἶναι, ὅμως, τραγικὴ εἰρωνεία τῆς ἱστορίας ὅτι ὁ Χ. Ἔσσε, ἀφοῦ πέρασε καὶ ὁ Β´ Παγκόσμιος Πόλεμος καὶ πάλι οἱ Γερμανοὶ ἠττήθησαν στὰ Βαλκάνια, ἔγινε βουδδιστής, δηλαδὴ ἄκρως Ἀνατολικός. Καὶ διερωτᾶται κανείς, μήπως οἱ λεγόμενοι Δυτικοὶ εἶναι πιὸ κοντὰ στοὺς ἄπω Ἀνατολίτες, παρὰ σὲ μᾶς ἐδῶ τοὺς κοντινοὺς Βαλκάνιους. Ὅμως, ἐμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι, ὄχι μόνο ποὺ δὲν εἴμαστε Δυτικοί, ἀλλ᾿ οὔτε καὶ Ἀνατολικοί του Ἔσσε· δὲν εἴμαστε Εὐρωπαῖοι τοῦ Ἔσσε, ἀλλ᾿ ἀκόμη λιγότερο Ἀσιάτες του.

Οἱ ἥρωες τοῦ Ντοστογιέφσκυ καὶ τοῦ Παπαδιαμάντη δὲν κατατάσσονται στὰ σχήματα αὐτά, οὔτε ἐξηγοῦνται ἀπὸ αὐτά: «Ἀνατολὴ-Δύσι, Εὐρώπη-Ἀσία, Ἀνατολικοί-Δυτικοί». Ἡ γεωγραφικὴ καὶ πνευματικὴ πατρίδα τους, ἀλλὰ καὶ ἡ δική μας, εἶναι ἡ Ἀνατολικὴ Μεσογειακὴ λεκάνη μὲ τὰ περίχωρά της, ὅπου περιλαμβάνονται ἡ χερσόνησος τοῦ Αἴμου, τὰ Βαλκάνια (ἀλλὰ καὶ ἡ Ρωσσία), ἡ Μ. Ἀσία, ἡ Παλαιστίνη, ἡ Μεσοποταμία, ἡ Αἴγυπτος, ἡ Β. Ἀφρικὴ καὶ ἡ Ν. Ἰταλία, δηλαδὴ ἡ γεωγραφικὴ καὶ πνευματικὴ περιοχὴ τοῦ Βυζαντίου, ὅπου γεννήθηκε ὁ Χριστιανισμός, ἀλλὰ καὶ ὁ ἀρχαῖος ἑλληνικὸς πολιτισμός, καὶ ὅπου γεννήθηκε καὶ ἀναπτύχθηκε ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία μὲ τὴν παράδοσί της τὴν ζωντανή.

Τὰ πρόσωπα, ποὺ βρίσκομε στὰ ἔργα τοῦ Ντοστογιέφσκυ καὶ τοῦ Παπαδιαμάντη, δὲν μπαίνουν καὶ δὲν ἐξηγοῦνται στὰ πλαίσια αὐτά: «Ἀνατολή-Δύσι», οὔτε στὴν πόλωσι αὐτήν: «Εὐρώπη-Βαλκάνια». Ὄχι πῶς δὲν εἶναι καὶ Ἀνατολικοὶ καὶ Δυτικοί, ἀλλὰ δὲν ἐξαντλοῦνται σ᾿ αὐτὸ τὸ σχῆμα, ὅπως δὲν ἐξαντλούμεθα ἐμεῖς σήμερα μὲ τὸ νὰ χωριζώμεθα σὲ Εὐρωπαίους καὶ Βαλκάνιους…

Ὁ Παπαδιαμάντης καὶ ὁ Ντοστογιέφσκυ γεννήθηκαν

Ὁ νοσφισμὸς τοῦ χαρίσματος

 

π . Δημητρίου Μπόκου

Στὴν παραβολὴ τῶν ταλάντων ἕνας οἰκοδεσπότης (ὁ Θεὸς) μοίρασε τάλαντα (χαρίσματα) σὲ τρεῖς δούλους του, ἀνάλογα μὲ τὴν ἀξία καὶ τὶς δυνατότητες τοῦ καθενός. Στὸν πρῶτο ἔδωσε πέντε τάλαντα, στὸν δεύτερο δύο καὶ στὸν τρίτο ἕνα. Ὁ πρῶτος, ἀξιοποιώντας αὐτὰ ποὺ ἔλαβε, κέρδισε ἄλλα πέντε, ὁ δεύτερος ἄλλα δύο, ἀλλὰ ὁ τρίτος δὲν ἐκμεταλλεύτηκε καθόλου τὸ τάλαντό του. Τὸ ἔθαψε μόνο στὴ γῆ καὶ ὅταν κλήθηκαν ὅλοι νὰ ἀποδώσουν λογαριασμό, οἱ δυὸ πρῶτοι βραβεύτηκαν, ἐνῷ ὁ τρίτος κατακρίθηκε (Κυριακὴ ΙΣΤ ́ Ματθαίου).

Εἶναι λογικὸ νὰ βραβεύεται ὅποιος ἀξιοποιεῖ τὰ τάλαντα, τὰ χαρίσματα ποὺ τοῦ δόθηκαν ἀπὸ τὸν Θεό. Ἐπίσης καὶ τὸ νὰ κατακρίνεται καὶ νὰ καταδικάζεται ὅποιος θάβει τὸ ταλέντο του καὶ δὲν τὸ ἀξιοποιεῖ γιὰ τὸ καλὸ ὅλων. Παρατηροῦμε ὅμως καὶ μιὰ τρίτη πρακτική, ποὺ ἀκολουθεῖται ἀπὸ πολλούς, πάρα πολλοὺς ἀνθρώπους. Εἶναι τὸ συχνότατο φαινόμενο νὰ προσπαθοῦν πολλοὶ ἄνθρωποι ἀτάλαντοι νὰ ἐπιδείξουν ἱκανότητες ποὺ δὲν ἔχουν, νὰ οἰκειοποιοῦνται χαρίσματα ποὺ δὲν τοὺς δόθηκαν. Ἐντελῶς αὐθαίρετα

ΑΓΙΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΟΡΦΥΡΙΟΥ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ ΠΕΡΙ ΛΟΓΙΣΜΩΝ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ

άνθρωπος έχει τέτοιες δυνάμεις, ώστε να μπορεί να μεταδώσει το καλό ή το κακό στο περιβάλλον του. Αυτά τα θέματα είναι πολύ λεπτά. Χρειάζεται μεγάλη προσοχή.
Πρέπει να βλέπομε το καθετί με αγαθό τρόπο. Τίποτα το κακό να μη σκεπτόμαστε για τους άλλους.
Κι ένα βλέμμα κι ένας στεναγμός επιδρά στους συνανθρώπους μας. Και η ελάχιστη αγανάκτηση κάνει κακό. Να έχομε μέσα στην ψυχή μας αγαθότητα κι αγάπη· αυτά να μεταδίδομε.
Να προσέχομε να μην αγανακτούμε για τους ανθρώπους που μας βλάπτουν· μόνο να προσευχόμαστε γι’ αυτούς με αγάπη. Ό,τι κι αν κάνει ο συνάνθρωπος μας, ποτέ να μη σκεπτόμαστε κακό γι’ αυτόν. Πάντοτε να ευχόμαστε αγαπητικά. Πάντοτε να σκεπτόμαστε το καλό.
Δεν πρέπει ποτέ να σκεπτόμαστε για τον άλλο ότι θα του δώσει ο Θεός κάποιο κακό ή ότι θα τον τιμωρήσει για το αμάρτημά του. Αυτός ο λογισμός φέρνει πολύ μεγάλο κακό, χωρίς εμείς να το αντιλαμβανόμαστε. Πολλές φορές αγανακτούμε και λέμε στον άλλο: «Δεν φοβάσαι τη δικαιοσύνη του Θεού, δεν φοβάσαι μη σε τιμωρήσει;». Άλλη φορά πάλι λέμε: «Ο Θεός δεν μπορεί θα σε τιμωρήσει γι’ αυτό που έκανες» ή «Θεέ μου, μην κάνεις κακό σ’ αυτόν
τον άνθρωπο γι’ αυτό που μου έκανε» ή «Να μην πάθει αυτό το πράγμα ο τάδε».
Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, έχομε βαθιά μέσα μας την επιθυμία να τιμωρηθεί ο άλλος. Αντί, όμως να ομολογήσομε το θυμό μας για το σφάλμα του, παρουσιάζομε με άλλον τρόπο την αγανάκτησή μας και, δήθεν, παρακαλούμε τον Θεό γι’ αυτόν. Έτσι, όμως, στην πραγματικότητα καταριόμαστε τον αδελφό.

Κι αν, αντί να προσευχόμαστε,

Αὐτὸ ποὺ ἀξίζει στὸν ἄνθρωπο...

 

110212

Κυριακή ΙΣΤ’ Ματθαίου: Ἡ παραβολή τῶν ταλάντων (Ἅγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς)

 

(Ματθ. κε’ 14-30)

Ο Θεός δημιουργεί ανισότητες και οι άνθρωποι γογγύζουν γι’ αυτό. Είναι σοφότεροι από το Θεό οι άνθρωποι; Αφού ο Θεός δημιουργεί ανισότητες, σημαίνει πως η ανισότητα είναι σοφότερη και καλλίτερη από την ισότητα. Ο Θεός δημιουργεί την ανισότητα για το καλό του ανθρώπου, μα οι άνθρωποι δεν μπορούν να δουν το καλό στην ανισότητά τους. Ο Θεός δημιουργεί την ανισότητα λόγω του κάλλους της ανισότητας, οι άνθρωποι όμως δε βλέπουν κανένα κάλλος σ’ αυτήν. Ο Θεός δημιουργεί την ανισότητα από αγάπη, που αναπτύσσεται και συντηρείται από την ανισότητα, ο άνθρωπος όμως δε βλέπει καμιά αγάπη σ’ αυτήν. Αυτή είναι μια πρωτόγονη ανθρώπινη επανάσταση της τυφλότητας ενάντια στην ενόραση, της αφροσύνης ενάντια στη σοφία, του κακού ενάντια στο καλό, της ασχήμιας ενάντια στην ωραιότητα, του φθόνου ενάντια στην αγάπη. Η Εύα κι ο Αδάμ παραδόθηκαν στη δύναμη του σατανά, για να γίνουν ισόθεοι. Ο Κάιν σκότωσε τον αδερφό του Άβελ, επειδή οι θυσίες τους δε φάνηκαν εξίσου αρεστές στο Θεό. Από τότε ως σήμερα οι αμαρτωλοί έκαναν πολέμους λόγω της ανισότητας. Ο Θεός όμως είχε δημιουργήσει την ανισότητα πριν απ’ αυτούς κι αυτή εξακολουθεί να είναι μαζί μας. Και λέμε πριν απ’ αυτούς επειδή ο Θεός δημιούργησε και τους αγγέλους άνισους. Ήταν επιθυμία του Θεού να είναι άνισοι οι άνθρωποι σε όλα τα εξωτερικά χαρακτηριστικά: στον πλούτο, στη δύναμη, στην κοινωνική θέση, στη σοφία κ.τ.ό. Δε θέλει όμως να υπάρχει κανένα είδος ανταγωνιστικότητας. «Μη κατακλιθής εις την πρωτοκλισίαν» (Λουκ. ιδ’ 8), δίδαξε ο Κύριος Ιησούς. Εκείνο που θέλει ο Θεός, είναι να υπάρχει ανταγωνιστικότητα στον πολλαπλασιασμό των αρετών: της πίστης, της αγάπης, της ταπείνωσης, της πραότητας και της υπακοής. Ο Θεός έδωσε εσωτερικά και εξωτερικά χαρίσματα, αν και θεωρεί τα εξωτερικά χαρίσματα κατώτερα και πιο ασήμαντα από τα εσωτερικά. Έδωσε τα εξωτερικά χαρίσματα τόσο στα ζώα όσο και στον άνθρωπο. Σκόρπισε τον πλούσιο θησαυρό των εσωτερικών χαρισμάτων όμως μόνο στις ψυχές των ανθρώπων. Ο Θεός έδωσε στους ανθρώπους κάτι παραπάνω απ’ ό,τι έδωσε στα ζώα. Γι’ αυτό κι έχει περισσότερες απαιτήσεις από τους ανθρώπους. Κι αυτό το παραπάνω που έδωσε στους ανθρώπους, συνίσταται στις πνευματικές δωρεές. Ο Θεός έδωσε στους ανθρώπους τα εξωτερικά χαρίσματα, για να υπηρετούν τα εσωτερικά. Όλα τα εξωτερικά χαρίσματα λειτουργούν ως μέσα στον εσωτερικό άνθρωπο. Όλα τα πρόσκαιρα είναι προγραμματισμένα να υπηρετούν τα αιώνια, όλα τα θνητά να υπηρετούν τα αθάνατα. Ο άνθρωπος που λειτουργεί

Κυριακή ΙΣΤ΄ Ματθαίου Γιατί ζούμε; «Πονηρὲ δοῦλε καὶ ὀκνηρέ!…» (Ματθ. 25,26) +Μητροπολίτης Φλωρίνης Αυγουστίνος

 

      κούσατε, ἀγαπητοί μου, τὸ ἱερὸ καὶ ἅγιο                     εὐαγγέλιο. Ἀπὸ τὴν ὡραία παραβολὴ τῶν                  ταλάντων θέλω νὰ προσέξετε ἰδιαιτέρως τὸ            τέλος     της. Εἶπε ὁ Χριστός· «Ὁ ἔχων ὦτα ἀκούειν ἀκουέτω», ὅποιος ἔχει αὐτιὰ ἂς ἀκούῃ (Ματθ. 11,15· 13,9,43). Αὐτὸς ὁ λόγος διαβαίνει τοὺς αἰῶνες, φτάνει καὶ σ᾿ ἐμᾶς καὶ ἀπευθύνεται στὸν καθένα μας.

–Μά, θὰ πῆτε, δόξα τῷ Θεῷ ἔχουμε αὐτιὰ καὶ ἀκοῦμε. Τί νόημα ἔχει αὐτὸ γιὰ μᾶς;Ἔχουμε βέβαια αὐτιά· ἀλλὰ ὁ Χριστὸς ἐδῶ μιλάει γιὰ κάτι βαθύτερο.
᾿Eρχόμαστε στὴν θεία λειτουργία, ἀλλὰ ἀρκεῖ αὐτό; Ἄν, ὅταν ὁ ἱερεὺς διαβάζει τὸ εὐαγγέλιο καὶ οἱ ψάλτες ψάλλουν τὰ τροπάρια, δὲν ἔχουμε ἐκεῖ τὸ νοῦ μας καὶ δὲν προσέχουμε τὰ λόγια, τί τὸ ὄφελος; Ἔχουμε αὐτιά, ἀλλὰ πνευματικὴ ὠφέλεια δὲν γίνεται. Ἂν βγαίνοντας ἀπὸ τὸ ναὸ δὲν ξέρουμε τί εἶπε ὁ ἀπόστολος, τί εἶπε τὸ εὐαγγέλιο, ποιά τροπάρια ἀκούστηκαν, τότε ἤμαστε παρόντες σωματικῶς ἀλλὰ ἀπόντες πνευματικῶς. Κι ἀφοῦ τὸ πνεῦμα ἔχει ἀπείρως ἀνώτερη ἀξία ἀπὸ τὸ σῶμα, καταλαβαίνετε τότε τί σημασία ἔχει ὁ λόγος τοῦ Χριστοῦ «Ὁ ἔχων ὦτα ἀκούειν ἀκουέτω».
Ἔχουμε αὐτιὰ γιὰ ν᾿ ἀκοῦμε κουτσομπολιά, διαβολές, συκοφαντίες, ὕβρεις ἐναντίον ἀδελφῶν, αἰσχρὲς βλασφημίες. Ἔχουμε τεντωμένα αὐτιὰ ἐπὶ ὧρες ὁλόκληρες στὸ ῥαδιόφωνο καὶ στὴν τηλεόρασι, γιὰ ν᾿ ἀκοῦμε ὅλα ἐκεῖνα τὰ ἀνόητα, ἄχρηστα καὶ αἰσχρὰ ποὺ μεταδίδουν. Ἔχουμε αὐτιὰ γιὰ τὸ διάβολο ,γιὰ τὸ Θεὸ δὲν ἔχουμε. Στοὺς χίλιους ἀνθρώπους ζήτημα ἂν ἕνας ἔχῃ αὐτὴ τὴ μυστικὴ ἀκοὴ ποὺ εἶπε σήμερα ὁ Χριστός.Ὁ ἀπόστολος Παῦλος προφήτευσε,