Μετάνοια εἶναι...

 

 

 

 

Κυριακὴ τοῦ Ζακχαίου Ὁμιλία π. Ἀθανασίου Χατζῆ

 

Κυριακὴ ΙΕ΄ Λουκᾶ: Ὁμιλία εἰς τὸν Ζακχαίον τὸν Τελώνην (Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος)

 

Ὅσοι ἐπιθυμοῦν τὰ καλά, δέ διαφέρουν ἀπὸ τοὺς διψασμένους, ἀγαπητοί. Ὅσο δὲ βρίσκουν αὐτὸ ποὺ ζητοῦνε, τόσο ἀνάβει ἡ δίψα τους γιὰ ὅ,τι ποθοῦν. Καὶ τὴ νύχτα ὀνειρεύονται σὰ διψασμένοι τίς πηγές τῶν πόθων τους. Κι ὅταν ξημερώση πηγαίνοντας ἀπό τόπο σέ τόπο, μέ ἀεικίνητα μάτια βλέποντας γύρω, ἀναζητοῦν αὐτά πού ποθεῖ ἡ καρδιά τους. Κι ὅπως ὁδοιπόροι, πού σέ ὥρα μεσημεριοῦ διασχίζουν ἄνυδρο τόπο, ἀναγκασμένοι ἀπὸ τὴ δίψα βλέπουν γύρω τους πηγές· καὶ πολλὲς φορὲς θὰ τοὺς δῆς ν’ ἀνεβαίνουν καὶ βουνὰ ὅπου ὑπάρχει πηγή· κι ὅταν ἀπό μακριὰ τὴ δοῦν, χαίρονται καὶ συνεχίζουν τὴν πορεία τους πρὸς αὐτὴ μέ βιάση· ἔπειτα φθάνουν στὴν πηγὴ καὶ σβήνουν μὲ τὸ νερὸ τὴ δίψα τους· τέτοιοι εἶναι κι οἱ φίλοι τοῦ Χριστοῦ. Τὴν ἡμέρα ἀναζητοῦν τὸν ποθητό τους Χριστὸ μὲ καλά ἔργα καὶ τὴ νύχτα εἶναι κοντά του μὲ τὴν προσευχή κι ὅταν κοιμοῦνται βλέπουν στὸ ὄνειρό τους ὅτι περπατοῦν μαζί του.

Ὅταν στὰ ὁράματά τους τὸν ἰδοῦν ἀπὸ μακριά χαίρονται κι ἀναγαλλιάζουν καθὼς οἱ διψασμένοι, ὅταν βροῦν τὶς πηγὲς ποὺ ποθοῦν. Κι ὅταν ξυπνήσουν
θέλουν νά ξανακοιμηθοῦν, γιὰ ν’ ἀντικρύσουν στὸν ὕπνο τους τὴν ἴδια πάλι ὁπτασία. Τέτοιος καὶ ὁ Ζακχαῖος ποὺ διαβάσαμε πρὶν ἀπὸ λίγο στὸ Εὐαγγέλιο. Δῆτε τον ποὺ τρέχει καὶ ὁ θεῖος πόθος τὸν πυρπολεῖ· σκαρφαλώνει στὸ δένδρο καὶ ψάχνει γύρω τὸν Ἰησοῦ, γιὰ νὰ δῆ τὴ ζωοδότρα πηγή. Κι ὅταν ὁ Ζακχαῖος ἀντίκρυσε τὸν Κύριο, ξεκούρασε τὴν ὅραση του, περισσότερο ὅμως ἀναρρίπισε τὸν πόθο στὴν καρδιά του· «Μπῆκε λοιπόν

Κυριακὴ ΙΕ΄ Λουκᾶ: Ἡ μετάνοια τοῦ Ζακχαίου (Ἅγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς) (Λουκ. ιθ΄ 1-10)

 

Όποιος θέλει να δει το Χριστό, πρέπει να σκαρφαλώσει πνευματικά, να υπερβεί τη φύση, γιατί ο Χριστός είναι ανώτερος απ’ αυτήν. Είναι πιο εύκολο να δεις ένα βουνό όταν είσαι πάνω σ’ ένα λόφο, παρά όταν βρίσκεσαι σε μια κοιλάδα. Ο Ζακχαίος ήταν κοντόσωμος άνθρωπος. Επειδή ήθελε πολύ να δει το Χριστό όμως, σκαρφάλωσε σ’ ένα ψηλό δέντρο. Εκείνος που θέλει να πλησιάσει το Χριστό πρέπει να εξαγνιστεί, γιατί θα συναντήσει τον Άγιο των αγίων, τον Ιερό των ιερών. Ο Ζακχαίος είχε μολυνθεί από τη φιλοχρηματία και την ασπλαχνία. Έτσι όταν αποφάσισε να συναντήσει το Χριστό, έσπευσε να εξαγνιστεί με μετάνοια και με έργα ελέους.Μετάνοια είναι η απομάκρυνση απ’ όλους τους παλιούς δρόμους που πατούν τα πόδια των ανθρώπων, αυτούς που ακολουθούν οι σκέψεις κι οι επιθυμίες τους, και η επιστροφή σ’ έναν καινούργιο δρόμο: στο μονοπάτι του Χριστού. Πώς όμως μπορεί να μετανοήσει ένας αμαρτωλός αν η
καρδιά του δε συναντήσει το Χριστό και δεν αναγνωρίσει την αμαρτωλότητά του; Προτού ο κοντόσωμος Ζακχαίος δει τον Κύριο με τα σωματικά μάτια του, τον συνάντησε εσωτερικά, με την καρδιά του, και μετανόησε για όλες τις πράξεις του.

Μετάνοια είναι ο πόνος της αυταπάτης, όπου είχε παρασυρθεί για πολύ καιρό ο αμαρτωλός, για πάρα πολύ καιρό, ωσότου νιώσει τον πόνο αυτόν. Από μόνος του όμως ο πόνος αυτός οδηγεί στην απελπισία, στον αυτοαφανισμό, αν δε συνοδευτεί από το φόβο του Θεού. Μόνο τότε ο πόνος της αυταπάτης γίνεται θεραπευτικός κι όχι καταστροφικός. Ο ιερός Αυγουστίνος πρώτα ένιωσε τον πόνο της αυταπάτης, που αν δεν είχε προχωρήσει στο φόβο του Θεού, θα τον είχε οδηγήσει στην ψυχική απώλειά του.


Μετάνοια είναι η ξαφνική διαπίστωση της λέπρας του ανθρώπου, μια κραυγή

Εὐαγγέλιον Κυριακῆς ΙΕ΄ Λουκᾶ (Λουκ. ιθ΄ 1-10)

 

Tῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ­διήρχετο ὁ ᾿Ιησοῦς τὴν ῾Ιεριχώ· καὶ ἰδοὺ ἀνὴρ ὀνόματι καλού­μενος Ζακχαῖος, καὶ αὐτὸς ἦν ἀρχιτελώνης, καὶ οὗτος ἦν πλούσιος, καὶ ἐζήτει ἰδεῖν τὸν ᾿Ιησοῦν τίς ἐστι, καὶ οὐκ ἠδύνατο ἀπὸ τοῦ ὄχλου, ὅτι τῇ ἡλικίᾳ μικρὸς ἦν. καὶ προδραμὼν ­ἔμπροσθεν ἀ­­­νέβη ἐπὶ συκομορέαν, ἵνα ἴ­­­­­δῃ αὐτόν, ὅτι ἐκείνης ­ἤμελλε διέρχεσθαι. καὶ ὡς ἦλθεν ἐπὶ τὸν τό­πον, ἀναβλέψας ὁ ᾿Ιησοῦς εἶδεν αὐτὸν καὶ εἶπε πρὸς αὐτόν· ­Ζα­κ­χαῖε, σπεύσας ­κατάβηθι· σήμερον γὰρ ἐν τῷ οἴκῳ σου δεῖ με μεῖναι. καὶ σπεύσας κατέβη, καὶ ὑπεδέξατο αὐτὸν χαίρων. καὶ ἰδόντες πάντες διεγόγγυζον λέγοντες ὅτι παρὰ ἁμαρτω­λῷ ἀν­δρὶ εἰσῆλθε καταλῦσαι. ­σταθεὶς δὲ Ζακχαῖος εἶπε πρὸς τὸν Κύ­­ριον· ἰδοὺ τὰ ἡμίση τῶν ὑπαρχόντων μου, Κύριε, δίδωμι τοῖς πτωχοῖς, καὶ εἴ τινός τι ἐσυκο­φάντησα, ἀποδίδωμι τετραπλοῦν. εἶπε δὲ πρὸς αὐτὸν ὁ ᾿­Ιησοῦς ὅτι σήμερον ­σωτηρία τῷ οἴκῳ τούτῳ ἐγένετο, καθότι καὶ αὐτὸς υἱὸς Ἀβραάμ ἐστιν. ἦλθε γὰρ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ζητῆσαι καὶ σῶσαι τὸ ­ἀπολωλός.

 

 

Η ΘΥΡΑΘΕΝ ΠΑΙΔΕΙΑ

 

π. Δημητρίου Μπόκου

Έχουν περισσέψει στις μέρες μας οι κατηγορίες κατά των Χριστιανών, ότι είναι αυτοί που κατέστρεψαν τον αρχαίο μας πολιτισμό. Η αλήθεια όμως είναι ακριβώς το αντίθετο. Οι Χριστιανοί στην πλειονότητά τους (οι εξαιρέσεις πάντοτε υπάρχουν), διέσωσαν με υποδειγματικό ζήλο την αρχαία ελληνική κληρονομιά. Και μάλιστα κέντρα αντιγραφής, διάδοσης και σπουδής της όλης αρχαιοελληνικής γραμματείας υπήρξαν τα ορθόδοξα χριστιανικά μοναστήρια με τα οργανωμένα αντιγραφεία τους. Ό,τι διασώθηκε, οφείλεται στη φιλότιμη προσπάθεια της Ορθόδοξης Εκκλησίας, παρά τα εντέχνως, υπούλως ή και ανιστορήτως λεγόμενα.
Στη θετική τοποθέτηση της Εκκλησίας έναντι του αρχαίου πολιτισμού πρωτοστάτησαν οι Τρείς Ιεράρχες, εντριβείς μέτοχοι της θύραθεν και της χριστιανικής παιδείας. Ο άγιος Βασίλειος μάλιστα, μιλώντας προς τους νέους για το θέμα αυτό, τονίζει το όφελος και της έξωθεν παιδείας, όπως ακριβώς σε ένα φυτό δεν έχει αξία μόνο ο καρπός, αλλά και τα φύλλα, που είναι και χρήσιμα για το δέντρο και του δίνουν και ωραία εμφάνιση. Φέρνει ως παράδειγμα τον μεγάλο Μωυσή, που εξασκήθηκε πρώτα στην αιγυπτιακή σοφία και μετά επιχείρησε να φτάσει στη θεωρία (θέα) του Θεού. Και αργότερα πάλι ο προφήτης Δανιήλ μαθήτευσε πρώτα καλά στη σοφία των Χαλδαίων και μετά καταπιάστηκε με τη μελέτη των θείων διδαγμάτων.
Ο σοφός Ιεράρχης θέτει και τον χρυσό, μα και τόσο απλό κανόνα για τον τρόπο χρήσης της αρχαιοελληνικής παιδείας: Παίρνουμε ό,τι είναι ωφέλιμο, αποφεύγουμε ό,τι μας βλάπτει.
Δίνουμε προσοχή στους συγγραφείς που διηγούνται πράξεις και λόγια ανθρώπων αγαθών.
Όταν όμως εκθειάζονται έργα πονηρά,

Μην λιποψυχείτε, μη θλίβεστε και μην δειλιάζετε...

 

Βάλσαμο στην ψυχή είναι τα λόγια του Αγίου Νεκταρίου και τόσο επίκαιρα. Μην λιποψυχείτε, μη θλίβεστε και μην δειλιάζετε...

Οι πειρασμοί παραχωρούνται για να φανερωθούν τα κρυμμένα πάθη, να καταπολεμηθούν κι έτσι να θεραπευθεί η ψυχή.

Είναι και αυτοί δείγμα του θείου ελέους. Γι' αυτό εμπιστεύσου στον Θεό και ζήτησε τη βοήθειά Του, ώστε να σε δυναμώσει στον αγώνα σου. Η ελπίδα στον Θεό δεν οδηγεί ποτέ στην απελπισία. Οι πειρασμοί φέρνουν ταπεινοφροσύνη.

Ο Θεός ξέρει την αντοχή του καθενός μας και παραχωρεί τους πειρασμούς κατά το μέτρο των δυνάμεών μας. Να φροντίζουμε όμως κι εμείς να είμαστε άγρυπνοι και προσεκτικοί, για να μη βάλουμε μόνοι μας τον εαυτό μας σε πειρασμό.

Εμπιστευθείτε στον Θεό τον Αγαθό, τον Ισχυρό, τον Ζώντα, και Αυτός θα σας οδηγήσει στην ανάπαυση. Μετά από τις δοκιμασίες ακολουθεί η πνευματική χαρά. Ο Κύριος παρακολουθεί όσους υπομένουν

Κομμάτια καρδιάς, πνοή ζωής και Προσευχής μοιρασμένα...

 

 

 

Στὀν Μακαριστό Πατέρα μας, Ἀθανάσιο